Als je de beperkingen kent, kun je daarbinnen onbeperkt te werk gaan.
Dichter Jules Deelder
Er zijn verschillende manieren om wat je als team weet vast te leggen. Hieronder een paar voorbeelden van hoe je alle kennis die er in het team is bij elkaar kan brengen in een overzicht. Handig voor nieuwe leerkrachten! Maar het is ook leuk om samen met leerlingen te doen.
Wat is je omgeving? Waar houdt het op? En waar begint het?
Bijzondere plekken … van je huis, de weg naar school, pleinen tot parken
Bouwwerken .. zoals de molen, de kerk, de waterpomp, herdenkingsmonument of oude fabriek
Onderwerpen … (bijna) elk onderwerp kan je verbinden aan de omgeving
Mensen… die een talent hebben of iets kunnen vertellen
Landschappen .. rivier-veen-klei-zandgebieden, boerenland of stadslandschappen
Bekijk je omgeving vanuit verwondering en kennis. Zoom in en zoom uit.
School op de kaart
Maak een grote print van de eigen gemeente (met Google maps of Open street view) of open het digibord met je team. Kijk eens met een andere bril naar je omgeving: van bovenaf, vanuit waarneming en verbeelding. Wat is er allemaal te zien aan alleen de kaart. Kijk en stel uitnodigende vragen:
Wat zie je?
Wat denk je?
Wat valt je op?
Waar wordt je nieuwsgierig naar?
Wat weet je al?
Waar wil je meer van weten?
Welke vormen, lijnen, kleuren, vlakken, woorden en meer ontdek je?
Het levert vragen op die de moeite waard kunnen zijn om met je team (maar dit kan ook met je de klas) te onderzoeken. Waarom is hier een plofsluis en wat is dat eigenlijk? Als er een slapende dijk is … zou er dan ook een wakkere dijk zijn? Wat doet die gekke vorm in het landschap? En waarom is ons landschap ingedeeld in rechte blokken?
Verzamel met elkaar wat je al doet: waar gaan we naartoe, wie ontmoeten de leerlinge of waar wordt al gebruik van gemaakt?
Kijk dan waar de hiaten zitten. Wat kunnen we onze leerlingen nog meer leren? Wat zijn de gemiste kansen?
Bedenk in welke vorm of waar je de gemiste kansen een plek zou willen geven: in reguliere les of atelier? Voor welke groep is dit het meest interessant? Wat is er voor nodig?
Met leerlingen aan de slag
Optie 1.
Neem een behangrol of andere grote rol papier en rol die uit op een plek waar iedereen bij kan.
Teken samen een globale opzet van het dorp, stad of een wijk waar ze wonen en laat de kinderen tekenen en schrijven wat ze opvalt. Gebruik de blik van een kunstenaar zoals Jan Rothuizen het doet (zie hoofdstuk Culturele omgeving: waarom?): kijken, zintuigen, verbeelding, vragen stellen, weetjes, kennis, verwondering, ….
Optie 2
Geef elk kind een blanco papier dat je later aan elkaar kunt plakken. Laat ze een plek uit de omgeving bedenken
die jij bijzonder vindt: omdat het belangrijk voor je is, waar je graag komt, waar je emoties of verhalen bij hebt.
maak een tekening in woord en beeld. Gebruik daarbij de blik van kunstenaar Jan Rothuizen: kijken, zintuigen, verbeelding, vragen stellen, weetjes, kennis, verwondering, ….
Bekijk elkaars tekeningen en bespreek wat een plek van waarde maakt. Voor jou of voor een ander.
Wat valt er op als je al die tekeningen bekijkt?
Varianten:
Kies wat jij bijzonder vindt aan jouw omgeving en teken dat, zodat er een kaart met veel smaakjes ontstaat.
Maak de kaart alleen van woorden
Maak een zintuigenkaart van de buurt: wat ruik je, hoor je, zie je, voel je of proef je?
Gebruik alleen ronde vormen in de buurt
Teken opvallende vensterbanken van de buurt
Lesidee uit: De kunst van het verdwalen van Anne Graswinkel Jeffrey Deelman, Jelle F. Post, Else Boekema, 2018, p. 70-71.
Leg vast in een document
Kies voor een vorm die past bij jouw school.
Wil je eenvoudig de partners en erfgoed in kaart brengen? Gebruik een tabel! Zet erin wie er in de omgeving aan partners zijn en wat de eigen omgeving karakteriseert.
Wil je uitgebreider? Maak dan een excellijst waarin je de naam, contactgegevens, mail, telefoonnummers, voor welke groep, waar het bij aansluit en je ervaring met deze partner, bijvoorbeeld de naam van die geweldige gastdocent of rondleider. Maak het passend voor jouw school.
