Voortgezet onderwijs
Op stap naar de beste oplossing
Tijdens de training ‘Design Thinking in de klas’ op 15 november zitten de kunstvakdocenten er helemaal in. Tussen de legoblokjes, gekleurde post-its en werkbladen wordt er in tweetallen druk gediscussieerd, geschreven, doorgestreept en vooral heel hard nagedacht. De grote waarde van deze workshopmiddag? Zelf de stappen uit het Design Thinking proces doorlopen en tegelijkertijd reflecteren op de inzet van dit proces met leerlingen in de klas.
Tekst: Mirjam de Heer & Vita Visser
Fotografie: Sophie Aulbers
De cursus wordt gegeven door Esmee Mankers van service design studio Zeewaardig. De teamtraining is ontwikkeld door Zeewaardig en Kunst Centraal om het Design Thinking proces in te zetten in de klas. Zes docenten van diverse vo-scholen in de provincie Utrecht verdiepen zich in de methode. Zij hopen in Design Thinking een manier te vinden om leerlingen te stimuleren verder te denken dan hun eerste idee.
Iedere leerkracht herkent het: stel je een leerling een vraag dan gaan ze meteen rennen naar de oplossing. Doelgericht. Soms is dat een goed idee, maar als het probleem achter de vraag niet acuut is kan het heel waardevol zijn om even stil te staan. Wat wordt er gevraagd? Wat is er nu echt aan de hand? Wat gebeurt er eigenlijk? Wat is de context van de vraag? Door ruimte te creëren om even stil te staan kom je vaak op betere, duurzamere en efficiëntere oplossingen. Design Thinking is een methode waarmee je als docent leerlingen kunt helpen niet te rennen, maar op stap te gaan naar de oplossing.
Het formuleren van de vraag is belangrijk: “Welke getallen zijn samen 10?” in plaats van “Wat is 5+5?”
Aan de slag
De docenten leren hoe ze hun leerlingen stapsgewijs door een ontwerpproces kunnen leiden. In deze middag ontwerpen de docenten in tweetallen hun eigen lesopdracht. Van ‘Een duurzame stad’ en ‘De huisstijl voor een muziekschool’ tot aan ‘Een doos van Pandora’. Esmee neemt de docenten in vogelvlucht mee langs de zes werkbladen van Design Thinking. Van het formuleren en onderzoeken van hun vraag tot het analyseren en conceptualiseren van hun oplossing. Esmée benadrukt dat het belangrijk is de oplossingsruimte te vergroten. Bij de onderzoeksvraag kun je bijvoorbeeld beter vragen: ‘Ontwerp iets om op te kunnen zitten’ in plaats van ‘Ontwerp een stoel’.
Hoe kun je iemand raken? Met een bal!
De kern van het proces zit in de ideeënstap waarin de docenten aan de hand van drie concrete deelvragen rondom hun probleem in alle vrijheid ideeën mogen genereren.
Omdat alles kan en mag ontstaat er plezier en energie: “Ik ga dit iedere dag doen. Dit is leuk!” Esmee geeft tips hoe je als je dit doet met leerlingen hen in de juiste mindset kunt krijgen. “Als je bedenkt dat je een betere werkplek wil maken en meteen aan de slag gaat, kun je ook even wachten en nadenken. Wat maakt het nou een fijne werkplek, waar loop je tegenaan? Dan kom je vaak uit op een betere oplossing en conclusie.”
Je kunt de leerlingen ook met vragen op ideeën brengen. Vraag bijvoorbeeld eens: “Hoe zou Apple dit doen?” Ze legt uit: “De eerste ideeën die je opschrijft zijn nog heel klein en abstract. Als je verder denkt dan worden ze vanzelf groter en gewaagder omdat je vrijer wordt.
Hoe maak je je iets eigen? Eroverheen plassen!
Goed doordacht
Zo in één middag is het doorlopen van het hele proces een hele kluif! Normaal gesproken neem je hier met je klas per stap een les voor om te komen tot een elevator pitch en een test. De docenten gaan naar huis met een goed beeld van de methode en concrete handvatten voor het gebruik ervan in de klas. De reacties zijn lovend: “Deze methode is heel goed doordacht en zit heel stevig in elkaar”, “Ik ga deze werkvormen meenemen. Ik heb vanmiddag een heel aantal goed bruikbare tools gekregen” en “Het materiaal ziet er ook heel lekker uit. Hier kan ik bij mijn vmbo-leerlingen mee aan komen!”
Dit is echt top! Dit scheelt zo veel werk.
Wil jij deze methodiek ook inzetten in de klas?
We organiseren de training Design Thinking ook als teamtraining. In een workshop van 4 uur leer je de basisprincipes. Ook ontvang je de daarbij behorende werkbladen die je kunt inzetten in de klas. Klik hier en lees meer over de teamtraining.
Docentenhandleiding
Om docenten te helpen deze methode toe te passen maakten we een website voor hen waarin per stap uitleg staat met werkbladen en praktische tips. Zo leer je leerlingen stapsgewijs een designproces aan: bekijk de docentenhandleiding.