De taal van muziek

IN GESPREK

Tekst: Mirjam Borghgraef
Beeld: Birgit Schuch

Joey Von Grumbkow is theatermaker en acteur. Hij vertaalde vluchtelingenverhalen van de leden van het Catching Cultures Orchestra naar een muziek- en theatervoorstelling voor de middenbouw. Bij de leerlingen maakte zijn voorstelling heel wat los.

Isabella Houzarová is leerkracht in de middenbouw op SBO De Evenaar
Joey Von Grumbkow is acteur, zanger, danser en theatermaker met een bi-culturele achtergrond.

De taal van muziek

Joey: “Wat leuk dat jullie naar mijn voorstelling ‘De dans van de zee’ zijn geweest. Hoe heeft jullie klas dat ervaren?”

Isabella: “Het was bijzonder! Mijn collega, cultuurcoördinator Marion Graafland, en ik hebben gekozen voor dit muzikale verhaal. Onze leerlingen hebben er enorm van genoten. Voorafgaand aan het theaterbezoek volgde de klas een instrumentencircuit. Zo maakten ze kennis met de instrumenten uit het orkest. Daarna gingen we naar de voorstelling. In theater DE KOM trad Catching Cultures Orchestra op met ‘De dans van de zee’. We hadden de leerlingen goed voorbereid met het aanleren van een liedje in de klas. Daardoor konden de kinderen lekker meedoen.”

Joey: “En dat hebben ze absoluut gedaan! Dat liedje was voor de meeste kinderen in een andere taal dan hun moedertaal. Maar omdat de taal van muziek universeel is kon elk kind toch meedoen. Ik heb woorden uit de liedjes ook weer verwerkt in de teksten van de voorstelling, zodat het verhaal en de muziek nog meer een eenheid werden. De gebruikte instrumenten zoals de ‘nay’ en de ‘oud’ spreken enorm tot de verbeelding.’’

Isabella: “Op het toneel zagen we een reiziger op weg naar Europa. Een reis die op dit moment door velen gemaakt wordt. De reiziger wilde niets liever dan muziek leren spelen. De acteur maakte gebruik van kisten, die afwisselend bomen, een boot, of een markt voorstelden. De dirigente participeerde in het spel en wist de muzikanten daarin mee te nemen. De sfeer van de muziek klopte bij het verhaal. Je kon wel merken hoe betrokken de kinderen waren. Een meisje stond te dansen tijdens de voorstelling, waardoor andere kinderen ook gingen meebewegen.”

Joey: “Dat de leerlingen meededen was voor mij en het orkest heel tof om mee te maken. Muziektheater leent zich goed voor een vluchtverhaal. Het thema is niet alleen voor mensen en natuurlijk kinderen met een migratieachtergrond heel herkenbaar. Iemand is op zoek naar een nieuw land en het is niet gek dat je dan ook jouw eigen thuis mist. Ook kinderen zonder migratieverhaal kunnen zich afvragen wat hun plek is en wie ze zijn.”

Beeldende taal

Isabella: “Op De Evenaar gunnen wij leerlingen zoveel mogelijk cultuur te beleven. Het is onze missie het aantal momenten cultuur in het curriculum uit te breiden. Wij werken er hard aan om de aandacht hiervoor bij het team te borgen. Het is mooi om te zien wat cultuuronderwijs bij de leerlingen teweeg kan brengen. Dit jaar gingen we voor het eerst naar DE KOM. De kinderen waren erg onder de indruk van de grote zaal. Wij hadden het geluk dat we met onze school vooraan konden zitten. Dat zorgde voor direct contact tussen de spelers en de kinderen. Het spel was ongedwongen en dat maakte de drempel laag voor de kinderen om mee te dansen. En dat deden ze! Uit de nabespreking bleek dat ze vooral de multiculturele muziek leuk hadden gevonden. De muziek van het Catching Cultures Orchestra. Er worden Arabische instrumenten gebruikt. En ze vonden het leuk dat er zoveel verschillende klassen in die zaal zaten.”

Joey: “Dat is precies wat we willen. De zinsopbouw die ik als acteur gebruik is soms best poëtisch. Ik vertel bijvoorbeeld over de kookkunst van mijn Indische oma. En hoe de geur vanuit de keuken de heuvels in gaat. De wind draagt de geur mee en de natuur smult van geluk. Ik gebruik in mijn verhaal beeldende taal, waarmee de leerlingen hun woordenschat kunnen verbreden.”

Woordenschat

Isabella: “Ik lees regelmatig voor in de klas ter ontspanning, terwijl de leerlingen tekenen.”

Joey: “Een verhaal dat met muziek en theater wordt verteld nodigt uit tot reacties. En dat heeft een toegevoegde waarde naast voorlezen in de klas.”

Isabella: “Het is belangrijk dat kinderen leren zich goed uit te drukken en dat ze weten wie ze zijn. Bij ons staat sociale vaardigheden twee keer per week op de planning. We gaan dan in op actuele thema’s en voeren daar met leerlingen gesprekken over. Door steeds andere woorden te horen worden kinderen creatiever met taal. En dat vinden wij heel belangrijk. In de bovenbouw kunnen we gastdocenten uitnodigingen, zoals een archeoloog of een imker. Die brengen weer een andere woordenschat met zich mee. Ook deze theatervoorstelling was een hele leuke manier om de woordenschat van kinderen te verrijken.”

Joey: “Er zijn nog allemaal andere manieren om dit te doen. Je hebt in de bibliotheek Rotterdam bijvoorbeeld voorleesmomenten door dragqueens. Zij vertellen vanuit hun eigen personage. Dat is echt te gek, want zij kunnen zich goed inleven en vergroten het verhaal een beetje uit. In Utrecht bestaat dat ook. De Bibliotheek organiseert het ‘Ik ben alles-Voorleesfeest’.

Isabella: ‘’Heb je nog een nieuwe voorstelling in het vooruitzicht?’’

Joey: “Absoluut! En ik wil meer projecten gaan doen met het Catching Cultures Orchestra. Ook voor docenten is het goed om iets te doen wat ze niet kennen. Verdiep je eens in andere dingen. De zoektocht daarnaar is heel interessant. Ik zou zeggen: omarm het onbekende, want misschien vind je een parel.”