Ze had haar passie gevonden

IN GESPREK

Jenaplanschool Wittevrouwen uit Utrecht werkt met de methode Alles-in-1. Blink in Culemborg geeft vakverbinding zelf vorm met een dagelijks workshopprogramma.

Tekst: Hille Takken
Beeld: Stephanie Driessen

Marjon Smits is directeur van Blink, een algemeen bijzondere school in Culemborg. Zij heeft een achtergrond als leerkracht en orthopedagoog. Blink zet in op een brede ontwikkeling. De motivatie van het kind staat centraal.

Jaap Nelissen is sinds 1999 directeur van Jenaplanschool Wittevrouwen. Ook hij heeft voor de klas gestaan. Voor hij in 1986 les ging geven op de Jenaplanschool begeleidde hij op diverse plekken kinderen met opvoedproblemen.

Jaap: “Wereldoriëntatie is in de Jenaplanfilosofie het hart van je school. Je gaat uit van de verwondering van kinderen. Die beperkt zich niet tot één vak. Bij het thema Middeleeuwen bespreken we niet alleen geschiedenis en aardrijkskunde, maar ook middeleeuwse uitdrukkingen. En brengen we een bezoek aan ‘DOM under’, de afgravingen onder de Dom. Of aan het Romeinse Castellum Hoge Woerd.”

Marjon: “De wereld bestaat niet uit losse hokjes, dus vinden we verbindingen leggen belangrijk. Een schooldag verloopt dan minder gefragmenteerd. Dat daagt kinderen uit breder te denken. Door een werkstuk te maken landt de lesstof ook beter.”

 Jaap: “Wij hebben gekozen voor de methode Alles-in-1, die alle vakken integreert, behalve rekenen en gym. Omdat spelling en grammatica daarin te weinig aan bod kwamen, werken wij daarnaast met de taalmethode Alles-apart.”

Ontdekkend leren

Marjon: “Lange tijd bestond er geen methode voor integratie. Ook misten we de aandacht voor onderzoekend leren. Dus zochten we zelf naar een rode lijn in ons lesaanbod. Dat is soms een hele puzzel. Leerkrachten hebben hun eigen expertise, dus sommige vakken komen wat meer aan bod dan andere. De voorloper van Blink was een Iederwijs school. Daar kiezen kinderen helemaal zelf wat ze willen doen. Vijf jaar geleden hebben wij dat concept losgelaten en zijn meer structuur gaan bieden. Nu hebben kinderen in de ochtenden rekenen, taal en lezen. Het middagprogramma bestaat uit twee keuzeworkshops, opgezet vanuit kerndoelen en leerlijnen. Sinds we deelnemen aan Cultuureducatie met Kwaliteit focussen we in dit workshopprogramma op integratie.”

Jaap: “Alles-in-1 was de eerste geïntegreerde wereldoriëntatiemethode voor het Jenaplanonderwijs die op de markt kwam. We haalden veel ideeën uit de boeken en de dvd’s. Maar we misten het ontdekkend leren. De methode is bovendien nogal talig. In sommige lessen lag het accent te veel op begrijpend lezen. En het is een nadeel dat de boeken snel verouderen. Ook met Alles-apart waren we niet helemaal tevreden. Het bevatte te veel invuloefeningen en de kinderen zelf hadden niet veel inbreng. Zeker de meer begaafde kinderen wilden we meer verdieping aanbieden. Dus hebben we na een half jaar onderzoek besloten dat we volgend jaar overstappen naar Faqta.”

Marjon: “Nu er meer methodes op de markt zijn die ruimte laten aan ontdekkend leren, willen we misschien alsnog een methode aanschaffen. Daarmee borg je de kerndoelen en beschermen we onszelf. Alle lessen zelf maken vraagt veel van leerkrachten. Het is mogelijk dat we gaan werken met een bronnenboek dat als leidraad kan dienen. We zouden ook graag een portfolio bijhouden, zodat we de ontwikkeling van de leerlingen kunnen (laten) zien.”

Jaap: “Faqta is een moderne digitale methode met veel mogelijkheden, zoals ontdekkend leren, schoolthema’s en werken aan talenten. Ik verplicht niemand om de methode exact te volgen. We zien graag eigen inbreng. Maar nu het personeelsverloop hoger is dan vroeger, is het wel handig dat we op een methode kunnen terugvallen. Dat geeft houvast.”

Kiezen waar het past

Marjon: “Je moet niet alle thema’s willen integreren met beeldende kunst. Dat wordt te geforceerd. Wil je een vakdocent een les beeldende kunst laten verzorgen? Dan moet je heel bewust kiezen waar dat past.”

Jaap: “Al onze kinderen krijgen les van een leerkracht handenarbeid. Als ze een link kan maken met een thema, dan doet ze dat. Maar niet altijd.”

Marjon: “Wij deden een keer een geweldig project met kleuters: ‘Zo schildert Vincent van Gogh’. En we hebben de klas ook een keer veranderd in een serieus atelier, waar de kleuters met kwasten en paletten in de weer waren. Dat heeft veel indruk op de kleuters gemaakt.”

Jaap: “Op deze school werken groep 8 kinderen al vanaf maart aan de eindmusical. Die voeren we op in de stadsschouwburg. In een bewerking van ‘Mama Mia’ hadden we de hoofdrol gegeven aan een meisje dat het niet makkelijk had gehad op school en een talent heeft voor zingen. Toen wij de musical opvoerden in de blauwe zaal, stond de professionele Mama Mia productie in de Grote Zaal. Onze kinderen werden uitgenodigd daar op het grote podium te komen. Dat meisje heeft toen ‘The winner takes it all’ gezongen. Terugdenkend schieten de tranen me nu nog in mijn ogen. Daarna is ze in een band gaan zingen. Ze had haar haar passie gevonden. Daar doe je het voor.”