Muzikale kunstwerken

KUNSTWERK

Tekst: Jeroen Roelofs
Illustraties: Dorrith Rem

Muzikale lessen van Jeroen Roelofsen, muziekdocent bij Hart Haarlem.

Onderbouw: De muzikale speeltuin

• Speel

  Maak een kring. Geef elke leerling een instrument en laat hen daar om de beurt drie verschillende geluiden mee maken. Heb je geen instrumenten dan kun je ook voorwerpen nemen waarmee je geluid kunt maken.

• Kies

  Vraag iedere leerling wat hij of zij het leukste toestel in een speeltuin vindt. Welk geluid uit het instrument past het beste bij dit toestel?

• Experimenteer

  Laat de leerlingen experimenteren met hun instrument. Ga coachend aan de slag: als een leerling vindt dat een schommel op één toon gespeeld moet worden dan is dat prima, maar vraag wel hoe je dan een schommelend effect krijgt (versnellen/vertragen, harder/zachter).

• Musiceer

  Tijd voor een bezoek aan de muzikale speeltuin! Teken of schrijf nu op het bord alle speeltoestellen die genoemd zijn, kriskras door elkaar. Wijs een toestel aan. De leerlingen die dit toestel hebben gekozen, mogen dan hun geluid maken. Wijs dan het volgende toestel aan. Samen vorm je het speeltuinorkest! Misschien wil wel een van de leerlingen een keer de dirigent zijn?

Bovenbouw: je eigen notenschrift

• Introduceer

  Muziek kun je op allerlei manieren spelen: hoog, laag, hard, zacht, snel, langzaam. Om andere spelers uit te leggen hoe een muziekstuk gespeeld moet worden, kun je dit opschrijven met woorden, maar dat geeft veel tekst. Daarom is het notenschrift bedacht. Wij gaan ons eigen notenschrift bedenken.

• Teken

  Verdeel de klas in tweetallen en geef elk tweetal twee tegengestelde parameters mee (hoog en laag of  hard en zacht of snel en langzaam. Laat de tweetallen elk twee tekens ontwerpen die vertellen hoe de muziek gespeeld moet worden. De tweetallen tekenen elk teken op een eigen A4vel.

• Hang op!

  Hang de A4’tjes met tekeningen aan de waslijn. Zing nu met de klas een bekend liedje. Bijvoorbeeld: vader Jacob. Wijs steeds een A4’tje aan. De groep zingt het lied op deze wijze. Snappen jullie elkaars tekens? En waarom wel of waarom niet?

• Reflecteer

  Kies samen de tekens uit die het beste werkten. Wat maakte dat die tekens zo duidelijk waren? En welke tekens werkten niet zo goed? Waardoor zou dat komen? Nu mag één van de leerlingen de dirigent zijn.

Voortgezet onderwijs: Vreemde klanken

• Luister

  Laat de leerlingen luisteren naar drie populaire bands en vraag ze wat voor instrumenten ze horen. Zorg dat je voorbeelden divers zijn. Kies bijvoorbeeld een singer songwriter met alleen gitaar en zang en een groot georkestreerde band.

• Kies

  Vraag vervolgens aan de leerlingen om in groepjes thuis een muziekstuk uit te kiezen die hetzelfde instrumentarium heeft als één van de voorbeelden die je hebt laten horen.

• Check

  De groepjes laten een voor een hun voorbeeld horen en vertellen welke instrumenten ze horen. De klas luistert mee. Probeer ook te benoemen wat de verschillen zijn, tussen jouw voorbeeld en het nummer dat de leerlingen kozen. Worden de instrumenten bijvoorbeeld heel anders gebruikt?

• Neem zelf ook muziekfragmenten mee met hetzelfde instrumentarium, maar dan met bands die voor de meeste leerlingen onbekend zijn. Je zult zien: doordat de leerlingen eerst aan de slag zijn geweest met muziek die voor hen bekend was worden vreemde klanken makkelijker geaccepteerd.

Bron: Prikkels Jongen / Meisje – 2014