Mindmappen & Kennis oogsten

IN GESPREK

Tekst: Hille Takken
Foto: Martijn de Vries

Het International Primary Curriculum (IPC) is een integraal thematisch en creatief curriculum voor kinderen van 4 tot 12 jaar. Het werd aanvankelijk ontwikkeld door multinational Shell, nu is IPC-Nederland een zelfstandig bedrijf. IPC wordt in meer dan 65 landen gebruikt op zo’n 1.800 scholen. Het besteedt veel aandacht aan 21ste eeuwse vaardigheden.

Yvonne van Rookhuizen is zijinstromer en werkt sinds zes jaar als docent op de Paulusschool in Hilversum. Ze haalde haar Pabo-diploma met e-learning. Ze coördineert culturele activiteiten op school en volgt een cursus voor IPC-coördinator.

Wim de Weijer werkt meer dan veertig jaar als leerkracht op de Paulusschool. In 1972 werd hij schoolhoofd. Eerst als waarnemer, in januari 1973 werd hij het officiële schoolhoofd.

Yvonne: “Het IPC geeft docenten vrijheid. In units van vier à zes weken zitten vakken als aardrijkskunde en geschiedenis, maar niet lesje na lesje. Het kan een week lang alleen over muziek gaan, en dan weer afwisselend over techniek of natuur.”

Wim: “In veel methodes zijn leerkrachten uitvoerder. Ik heb liever dat ze aannemers zijn, zelf nadenken over wat hun leerlingen nodig hebben. Het gaat over onderwijs voor deze klas, van dit jaar. Dat houdt hen scherp.”

Yvonne: “De unit thema’s zijn divers: ‘Nederland waterland’ of ‘media en communicatie’. Het IPC biedt geen leskisten of werkbladen. Als leerkracht steek je veel tijd in de voorbereiding. Het IPC suggereert onderzoeks- en verwerkingsactiviteiten, maar als kinderen die al vaak hebben gedaan, bedenk je alternatieven. Ook de leerdoelen stem je af op je klas.”

Wim: “Zo’n zes jaar geleden keken we op de Nationale Onderwijs Tentoonstelling uit naar een nieuwe aanpak voor de Paulusschool, omdat we de wereldverkennende en creatieve vakken meer samenhang wilden geven, en actueler wilden maken. Tot dan toe hadden we die vakken in eigen beheer thematisch ontwikkeld. We bekeken ook het totaliteitsonderwijs, een ‘alles in één’-methode met veel werkboeken. Dat vonden we te dwingend. We kozen daarom voor het IPC, als een van de eerste scholen binnen ons bestuur.”

Leerdoelen in kindertaal

Yvonne: “In het IPC doorlopen we vaste stappen. Het startpunt kleden we altijd leuk aan, zodat het uitnodigt tot leren.”

Wim: “Als introductie bij de unit ‘Ontdekkingsreizigers’ hebben we ons uitgedost als mijnwerkers met helmen, touwen en zaklantaarns. De kinderen moesten raden wat we deden.”

Yvonne: “Meteen daarna gaan we kennisoogsten: met een mindmap, een woordspin, of met tekeningen laten kinderen zien wat ze al weten van een thema. Die bevestigen we aan de wand. Dan vertel je wat ze verder gaan leren. De leerdoelen formuleren we in kindertaal. Op de wand laten we de voortgang van het leerproces zien. Leerlingen ontwikkelen hun eigen verantwoordelijkheid, door te evalueren of ze een doel hebben bereikt. Ze geven dan aan: ‘Ik ben een beginner, een gevorderde of een beheerser.”

Onbekende toekomst

Yvonne: “Niemand weet hoe hun toekomst eruit ziet. Juist daarom zijn creatieve vaardigheden super belangrijk. Het IPC speelt goed in op meervoudige intelligenties. Het ene kind luistert graag, het andere wil liever schilderen. Door ze gebruik te laten maken van elkaars talenten, zie je de groepsverantwoordelijkheid groeien.”

Wim: “De maatschappij ontwikkelt zich razendsnel. Ik heb op school nog rijtjes uit het hoofd geleerd: Drenthe steekt turf, Limburg wint steenkool. Kennis veroudert, en vermenigvuldigt zich. Het is daarom belangrijk dat kinderen informatie op waarde leren schatten en zelf kritisch nadenken. We vroegen onze kinderen waarom ontdekkingsreizigers kunstenaars meenamen op avontuur. Voor de kinderen was het een ontdekking dat er toen geen fotografen bestonden.”

Yvonne: “Voor het vak kunstzinnige vorming lieten we voorbeelden zien van pentekeningen van nieuw ontdekte soorten. We vroegen de kinderen om in dezelfde stijl insecten te tekenen. Het doel werd geformuleerd als: ‘Ik kan met pen en inkt een insect tekenen.”

Nederlandkunde

Wim: “Het IPC besteedt ook geregeld aandacht aan internationaliseren, mens en samenleving.”

Yvonne: “Bij het thema ‘Wij en mijn wereld’ hebben kinderen uit Irak, Iran, Marokko en Italië verhalen verteld bij hun vakantiefilmpjes. We hebben in een ander vakgebied zelfportretten getekend en bewerkt met photoshop. We hebben ook elkaars huizen bekeken.”

Wim: “Of het IPC ook nadelen kent? Het onderwerp ‘Nederlandkunde’ mag meer worden ingevuld, vinden wij. Daarom ontwikkelt de gemeentelijke werkgroep Erfgoededucatie samen met ons een nieuwe unit rondom Cultuureducatie met Kwaliteit. De werktitel is ‘Oorlog en Vrede’. Hilversum heeft enkele straten vernoemd naar verzetshelden. De kinderen kiezen twee namen en vragen aan ouderen of zoeken op internet welke rol die verzetshelden hadden in de Tweede Wereldoorlog. Ook ontdekken ze hoe propaganda werkt. Het eindproduct wordt ook bruikbaar voor niet-IPC-scholen. We zijn vooral positief over IPC. Kinderen vissen vaak vooraf al uit waar de nieuwe unit over gaat, zijn trots op hun portfolio’s en vertellen thuis meer over wat ze leren. Het IPC gaat om afwisselend, breinvriendelijk leren.”

Meer info: www.ipc-nederland.nl 
Bron: Prikkels 21st century skills – 2013