Groene handen

IN GESPREK

Het Mozaïek in Houten is een ECO-school. De school koppelt duurzaamheid aan cultuureducatie.

Tekst: Hille Takken
Beeld: Martijn de Vries

Marina den Otter is sinds 1981 leerkracht en cultuurcoördinator op basisschool Het Mozaïek in Houten. Zij gaf les in diverse klassen en droeg daarnaast bij aan de beleidsvorming op school.

Chris Roseboom begon in 1980 als leerkracht in klas 4 van De Rank in Houten en werd daar eerst intern begeleider en daarna adjunct-directeur. Sinds de fusie van De Rank met De Wijngaard is hij directeur van de nieuwe school: Het Mozaïek.

Chris: “We begonnen met een moestuin en legden de oogst bij de voordeur. Ouders mochten de groenten gratis meenemen. Bij gebrek aan belangstelling hing er al snel de stank van rotting. Zonde natuurlijk en helemaal niet het goede voorbeeld. Dus bij de verbouwing in het jaar daarop, kozen de leerlingen een keuken waar ze zelf kunnen koken. Met moestuingewassen natuurlijk, helemaal circulair. In 2016 hebben we ons aangesloten bij Eco-schools. De kern van die aanpak is dat leerlingen de school verduurzamen. Zo is dat bij ons ook gegaan.”

Marina:  “Onze leerlingen draaien drie keer een moestuinjaar. Ze beginnen in maart met spitten, zaaien en bewateren. Na de vakantie is het tijd om te oogsten. Dan maken we rabarberjam, maar ook aardappelsalade en bietensalade. Of we rapen walnoten van de walnootbomen die even verderop staan en bakken notenkoekjes.”

Chris: “De moestuin was een idee van de leerlingenraad.”

Marina: “Natuurlijk hebben volwassenen hen geholpen bij de uitvoering. Maar de kinderen helpen steeds mee. En met resultaat: we oogsten nu jaarlijks courgettes, rabarber en bonen. De schillen die we overhouden gooien we op de composthoop.”

Chris: “Kinderen leren er niet alleen over planten, maar ook over beesten.”

Marina: “In de composthoop kun je honderden insecten zien krioelen. Sommige kinderen gaan dan gillen: “Ieuw, vies!” Stadse jongeren weten weinig van tuinieren. Hun ouders vaak evenmin. De courgetteplanten die we op de gang hebben staan, hebben ze nog nooit gezien. Voed ik die ouders ook meteen op. Heerlijk om later de enthousiaste verhalen te horen: “Ik heb voor het eerst van mijn leven courgettepannenkoeken gebakken.””

Marina: “In de moestuin hebben we nu ook zelfgemaakte bijenhotels opgehangen. Die hebben we op verzoek van de kinderen gemaakt bij De Techniekfabriek. Dit is een werkplaats van de gemeente Houten, waar kinderen met techniek en computers dingen kunnen maken. In zo’n bijenhotel bouwen solitaire bijen met stuifmeel en nectar een serie kamertjes in een buisje. Daar leggen ze hun eitjes.”

En behalve de moestuin?

Chris: “Bij de cultuurworkshops die studenten van de HKU op school aanboden, hebben de kinderen geknutseld met gebruikte materialen: fietsbanden, jute of gewoon lege melkpakken.”

Marina: “Bij het thema sprookjes bouwden de studenten van afvalmaterialen een manshoog kasteel, voorzien van een ophaalbrug. In de vertrekken stonden nepkaarsjes en er klonk een middeleeuws muziekje. Echt prachtig.”

Chris: “Gaan we naar een museum of theatervoorstelling? Dan nemen we de trein. En we vragen ouders of ze een herbruikbare beker willen meegeven en geen drankjes in wegwerpverpakkingen. De leerlingenraad wilde ook zonnepanelen om onze eigen energie op te wekken. Ons dak is helaas niet sterk genoeg daarvoor. Maar we zijn toen wel een eco-team gestart. Dat team heeft geregeld dat we ons afval beter scheiden en in de hele school ledlampen gebruiken.”

Marina: “Het eco-team houdt de stand van het stroomverbruik bij. Zo trekken ze onze chromebooks opladers vlak voor de vakanties uit het stopcontact om te voorkomen dat ze een hele zomer lang stroom trekken.”

Chris: “We hebben een bronzen plakkaat gekregen. Een leuke stimulans, maar daarvoor doen we het niet. Vaak vergeten we onze resultaten door te geven.”

Onderwijs in duurzaamheid

Chris: “Ook praten we over duurzaamheid in ons onderwijs. Over Boyan Slat bijvoorbeeld. Dan zeg ik dingen als: “Jullie zijn degenen die zulke uitvindingen moeten doen.”

Marina: “Het superjuffieboek over de plasticsoep heeft enorme impact. Kinderen in groep 4 wilden minder plastic gaan gebruiken en zamelen hun plastic nu apart in.”

Chris: “Je hoeft kinderen niet bang te maken. Veel onderwerpen kun je gewoon bespreken. In de jaren tachtig had ik het al over zure regen met mijn klassen. Maar we houden geen doemscenario’s voor. We schetsen geen toekomst waarin half Nederland blank is komen te staan door stijging van de zeespiegel.”

Marina: “We praten wel over smeltende ijskappen en de extreme droogte in Nederland. We geven het een positieve draai door te kijken wat wij eraan kunnen doen.”