Lesdoelen
De leerlingen:
- Leren over de geschiedenis, de functie en het ontstaan van voordrachtskunst
- Maken kennis met verschillende manieren van voordragen (intonatie, volume en tempo) en het effect ervan
- Oefenen zelf met verschillende manieren van voordragen
Voorbereiding en benodigdheden
- Tijdens het filmpje mogen de kinderen ook meedoen met de oefening. Moedig dit vooral aan en start het filmpje eventueel opnieuw op het punt van de oefening als nog niet iedereen mee was.

1. Introductie

Kijk onderstaand filmpje.

Zoals je net in het filmpje hebt gehoord, zijn er heel veel dingen die we als voordragen kunnen zien.

Weten jullie een paar voorbeelden van wanneer iemand aan het voordragen is?
Denk bijvoorbeeld aan:
- De speech van een (minister-) president als hij of zij net een verkiezing verloren heeft
- Een spreekbeurt over de bultrugwalvis
- Als een van je ouders je De Regels van Floor voorleest

2. Manieren van voordragen

In het filmpje had Floor het over drie manieren van voordragen.

Intonatie (waar je de klemtoon legt)
Tempo (snel of langzaam)
Volume (hard of zacht)

Jullie hebben hierbij een oefening gedaan met intonatie.
Hierbij legden jullie steeds het accent of de nadruk op een ander woord in de zin, waardoor de zin van betekenis veranderde.
Wat wordt er eigenlijk precies gevraagd in onderstaande zinnen? De antwoorden vind je in de uitklapvensters eronder.

MOET ik dit nu doen?
Moet IK dit nu doen?
Moet ik DIT nu doen?
Moet ik dit NU doen?
Moet ik dit nu DOEN?

Zin 1

Moet het echt? Of hoeft het niet per se?
Zin 2

Of kan het ook door iemand anders gedaan worden?
Zin 3

Of moet ik nu iets anders doen?
Zin 4

Of kan het ook later?
Zin 5

Of kan ik het laten?

Volume (hard of zacht)

Floor had het ook over volume, dus dat je iets heel HARD of heel zacht kunt zeggen.
Beluister onderstaande manieren van het zeggen van de zin “ik kan je niet verstaan”.

Wat denk je dat er bij fragment 1 aan de hand is?
Wat denk je dat er bij fragment 2 aan de hand is?
Bespreek het verschil.

Fragment 1

Fragment 2

Tempo (snel of langzaam)

Tot slot had Floor het nog over tempo, dus of je iets snel of langzaam zegt.
Beluister onderstaande manieren van het zeggen van de zin “je praat te snel”

Wat denk je dat er bij fragment 1 aan de hand is?
Wat denk je dat er bij fragment 2 aan de hand is?
Bespreek het verschil.

Fragment 1

Fragment 2

3. Voordrachtskunsten

Floor heeft het ook gehad over hoe en waarom voordracht is ontstaan.
Een aantal voorbeelden van kunstvormen waarbij voordracht heel belangrijk is, zijn de volgende:

Dada
Poëzie, Spoken Word en Rap

Dada

Dada is een manier van kunst maken. Als zij iets opschreven keken ze altijd heel goed naar hoe ze dat deden, want dat liet zien hoe het voorgelezen moest worden.

Hoe denk je dat onderstaand (dadaïstisch) gedicht voorgelezen moet worden? Probeer het maar eens!

Meer over Dada

Het dadaïsme of dada is een manier van kunst maken die al heel oud is, tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog.

Dadaïstische kunstenaars maken dingen die je misschien heel raar zou kunnen vinden, maar dit deden ze expres.

Vóór die tijd zat kunst vol met symbolen en verwijzingen waar je heel erg over moest nadenken of veel voor moest weten, maar daar hadden de dadaïsten genoeg van. Ze gingen vooral dingen maken die mensen heel vreemd vonden, en die nergens op leken te slaan.

Dit deden ze onder andere met beeldende kunst (bijvoorbeeld schilderijen), poëzie en theater, maar ze keken ook heel goed naar hoe ze gedichten op het papier zetten, en op deze manier lieten ze zien hoe het voorgelezen zou moeten worden.

Poëzie, Spoken Word en Rap

Wat is poëzie?

Poëzie is de verzamelnaam voor alle soorten gedichten. Een schrijver van poëzie (dichter of poëet) doet zijn best om zijn tekst zo mooi, treffend of origineel mogelijk te maken. Dat kan bijvoorbeeld door het te laten rijmen, maar dit hoeft niet.

Wie heeft er wel eens van Spoken Word gehoord?
Wat betekent "Spoken Word"?

Letterlijk: “gesproken woord”
Meer over Spoken Word

Als je naar de letterlijke vertaling van Spoken Word kijkt, dan zie je meteen hoe belangrijk het is hoe de tekst wordt voorgelezen.

Bij Spoken Word wordt er een stuk tekst, kort verhaal of gedicht voorgedragen, waarbij er extra aandacht wordt besteed aan hoe het klinkt. Dit kan zijn door hoe de persoon de tekst uitspreekt, of misschien wel “zingzegt” (dat zit een beetje tussen zingen en zeggen in), maar ook is er soms zachte muziek op de achtergrond of een video met geluid bij.

Een bekende Nederlandse Spoken Word artiest is Derek Otte. Zie het filmpje hieronder voor een fragment van hem.

Wat is rap?

Rap is een manier van spreken in muziek, die bijvoorbeeld in hiphop veel gebruikt wordt.
Bij de rap worden de liedjes niet echt gezongen, maar in een ritmische en rijmende spraak (straattaal) opgezegd en dan heel snel achter elkaar, met een beat erachter.
Wie van jullie luistert er wel eens rapmuziek? Kunnen jullie een paar bekende Nederlandse rappers opnoemen?
Denk bijvoorbeeld aan:
- Ronnie Flex
- Fresku
- Lil’ Kleine
- Boef

Allemaal familie

Poëzie, Spoken Word en Rap lijken wel op elkaar, want de woorden zijn daarbij erg belangrijk. De artiesten denken allemaal op hun eigen manier goed na over hun teksten: wat wil ik zeggen? Hoe draag ik het voor? Hoe komt het over?

Bekijk maar eens onderstaand filmpje van de kunstenaar die ook bij jullie in de klas komt, Marvin Adam.

Welk woord of welke woorden zijn bij jou blijven hangen?
Wat is belangrijker denk je, de tekst of de muziek? Waarom denk je dat?
Wat zou Marvin bedoelen met "parels in de grachten"?

Kun je nog meer momenten bedenken wanneer voordracht heel belangrijk is?
Denk bijvoorbeeld aan:
- Wanneer je iets gedaan hebt wat niet mag van je juf of meester, en je probeert onder de straf uit te komen
- Als je probeert je ouders te overtuigen dat je mag gaan zwemmen met vrienden
- Als je een cadeautje krijgt van je tante Hildegard dat je helemaal niet leuk vindt, maar waar je wel altijd “dankjewel” voor moet zeggen