Creativiteit

Creativiteit: lezen

Kunst Centraal geeft met Plein C het tijdschrift Prikkels uit om je te helpen creativiteit op school vorm te geven. Daarnaast zijn er bronnenboeken, methodes of andere boeken. Laat je inspireren door de onderstaande voorbeelden!

Boeken voor in de klas

  • Filosoferen doe je zo

    Filosoferen raakt aan creativiteit. In dit boek vind je verschillende oefeningen die filosoferen stimuleert. Kinderen leren er door denken, oordelen, gesprekken voeren en omgaan met verschil (van mening).

    • Bartels, Rob & Marja van Rossum, Filosoferen doe je zo: leidraad voor de basisschool. Band 1 voor groep 1 t/m 4 (2009).
    • Band 2 voor groep 5 t/m 8 (2009).
      Euser, Carolien & Madelinde Hageman, Hoor de zon (2004). Speels en avontuurlijk boek dat de ogen opent voor het bijzondere in het gewone.
  • Omdenken is stom
    • Gunster, Berthold, Omdenken is stom (2015). Zie voor meer informatie: www.omdenken.nl.
  • Het grote vindingrijkboek

    Dit boek gaat in op de achtergrond en het belang van creativiteit en de manier waarop je er in het onderwijs aandacht aan kunt besteden. Toegelicht met lesideeën en persoonlijke ankedotes van de schrijver.

    • Kooij, David van der, Het grote vindingrijkboek (2013)
  • Weten waar de woorden zijn
    • Lems, Mariet, Weten waar de woorden zijn: methodiek creatief schrijven voor leerkrachten primair onderwijs en schrijfdocenten (2010).
  • Outside the box

    Dit ideeënboek bestaat uit drie delen voor verschillende leeftijdsgroepen. Het helpt je om het creatieve denken van leerlingen uit groep 3 t/m 8 te stimuleren. Het boek bevat activiteiten die leerlingen uitdagen om op een andere manier te kijken en denken en meer vertrouwen te krijgen in de eigen creativiteit.

    • Potter, Molly, Outside the box: stimuleer het creatieve denken in je klas (2012).
  • Spelen met jeugdboeken

    In dit boek zijn fragmenten uit 120 klassieke kinder- en jeugdboeken beschreven. Elk fragment kan gebruikt worden voor een spelvorm, zoals toneel, taalexpressie, creatief schrijven, beeldende expressie, dans, mime en tal van groepsspelletjes. De spelvormen kunnen zonder veel voorbereiding gespeeld worden in de klas.

    • Rooyackers, P & Saskia Heerkens, Spelen met jeugdboeken (1996).
  • Opmerkelijke uitvindingen

    Tekeningen tonen creatieve, niet voor de hand liggende uitvindingen.

    • Törngvist, Marit, Opmerkelijke uitvindingen (2015).

Boeken voor jezelf

  • Creativiteit HOE?ZO!

    Met dit boek leer je jouw eigen creativiteit kennen. Je leert nieuwe ideeën te bedenken en uit te werken en die van anderen in je werkomgeving te stimuleren.

    • Byttebier, Igor, Creativiteit HOE?ZO! Inzicht, inspiratie en toepassingen voor het optimaal benutten van uw eigen creativiteit en die van uw organisatie (2002).
  • Voorbij de kaders

    Dit boek is een aanzet om verschillen in kinderen te (h)erkennen en aan te moedigen. Het boek bestaat uit foto’s, mindmaps en verhalen van onder andere leerkrachten en leerlingen van diverse scholen.

    • Hilst, Alexandra van der, Voorbij de kaders: verwondering over onze leer-kracht, bewondering voor onze leer-kracht.
  • Cultuur in de Spiegel in de praktijk

    SLO biedt een leerplankundige handreiking voor het ontwikkelen van cultuuronderwijs. De handreiking is gebaseerd op de theorie van cultuur van Barend van Heusden.

  • Meervoudige intelligentie

    Naar aanleiding van de theorie van Howard Gardner beschrijft Kagan verschillende praktische toepassingen van Meervoudige Intelligentie (MI) in het onderwijs.

    • Kagan, Spencer & Miguel Kagan, Meervoudige Intelligentie: deel 1, 2 en 3 (2013).
  • Klaar voor de 21e eeuw

    Marzano en Heflebower betogen dat leerlingen vaardigheden moeten leren die hen voorbereiden op een veranderende wereld. Zij benoemen vijf essentiële vaardigheden, gebaseerd op de 21e-eeuwse vaardigheden, en geven aanbevelingen om hier in het onderwijs op in te zetten.

    • Marzano, Robert J & Tammy Heflebower, Klaar voor de 21e eeuw: vaardigheden voor een veranderende wereld (2016).
  • Creatieve scholen
    • Robinson, S. Ken, Creatieve scholen: een revolutionaire methode over hoe we onze kinderen moeten lesgeven (2015).
  • Defining 21st century skills

    Dit boek gaat in op de 21e-eeuwse vaardigheden. Met behulp van het KSAVE-model leggen de auteurs uit hoe het onderwijs aandacht kan besteden aan de 21-eeuwse vaardigheden, waaronder creativiteit.

    • Binkley, Marilyn e.a. Defining 21st century skills (2010).
Je cookie instellingen blokkeren deze content.
Pas je instellingen aan om de content alsnog in te laden.

Tijdens de Serious Play Conference (2008) spreekt Tim Brown over de krachtige relatie tussen creatief denken en spel. Hij geeft verschillende voorbeelden die je thuis kunt uitproberen.

Je cookie instellingen blokkeren deze content.
Pas je instellingen aan om de content alsnog in te laden.

De pianotrap zorgt er niet alleen voor dat mensen zich creatief gaan uitdrukken, maar ook meer gaan bewegen. Meer mensen bleken de trap te nemen in plaats van de roltrap. Wat een simpele aanpassing van de omgeving al niet te weeg kan brengen.

Interessante auteurs

  • Milhaly Csikzentmihalyi

    Csikzentmihalyi vertelt hoe de momenten ontstaan die het leven de moeite waard maken. Hij legt uit waarom creativiteit gecultiveerd moet worden en waarom het noodzakelijk is voor de toekomst van het land, of zelfs de wereld. Zijn onderzoek is gebaseerd op bijna honderd interviews met mensen die uitzonderlijk zijn in verschillende disciplines, zoals biologie, politiek, kunst, enz.

    Lees ook het vervolg ‘Creativiteit’, waarin mensen die de ‘flow’ in hun leven integreren worden geportretteerd. Creativiteit is niet voorbehouden aan de kunsten en wetenschap, maar speelt ook een rol in andere sectoren als onderwijs, overheid en bedrijven.

    • Csikzentmihalyi, Mihaly. Flow: psychologie van de optimale ervaring.
    • Csikzentmihalyi, Mihalyi. Creativiteit: over ‘flow’, schepping en ontdekking (2011).
  • Howard Gardner

    Gardner heeft een aantal boeken over creativiteit geschreven. In ‘Creating Minds’ beschrijft hij het patroon dat het creatieve proces drijft, aan de hand van zeven uitzonderlijke individuen. Hij demonstreert hoe omstandigheden ook een onvoorwaardelijke rol spelen in het creatieve succes.

    In ‘The Theory of Multiple Intelligences’ onderscheidt hij de acht vormen van intelligentie. Ieder persoon beschikt volgens hem over intelligenties die meer of minder ontwikkeld zijn. Hij baseert zich op hersenonderzoek en onderzoek in leersituaties.

    • Gardner, Howard. Creating Minds: An Anatomy of Creativity Seen Through the Lives of Freud, Einstein, Picasso, Stravinsky, Eliot, Graham, and Ghandi (1994).
    • Gardner, Howard. Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences (1983).
  • Barend van Heusden

    Barend van Heusden schrijft over Cultuur in de Spiegel. In ‘Cultuur in de Spiegel’ geeft hij vanuit de cognitiewetenschap een antwoord op de vraag wat cultuur en kunst is en wat, hiervan uitgaande, cultuuronderwijs zou kunnen zijn. Zo blijkt dat mensen creativiteit, als onderdeel van de vaardigheid verbeelding, nodig hebben om met hun omgeving om te gaan (er vorm en betekenis aan te geven). De vaardigheid is aangeboren, maar kan ook geoefend worden in het cultuuronderwijs.

    In zijn (leraren)boek ‘Basis voor cultuuronderwijs’ biedt hij niet alleen inzicht in de theorie van cultuur, maar biedt ook handvatten voor studenten of leerkrachten om een visie op en praktische toepassingen voor cultuuronderwijs te ontwikkelen. Het boek kan ook gebruikt worden om de huidige onderwijspraktijk te analyseren.

    • Heusden, Barend van. Cultuur in de Spiegel: naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs (2012). Link
    • Heusden, Barend P. van e.a. Cultuur2: Basis voor cultuuronderwijs (2016).
  • Jeroen Lutters

    Jeroen Lutters is op zoek naar een nieuwe vorm van hoger onderwijs, gebaseerd op het principe van vrijheid. Hij schreef hier een essay over en deed een literatuurstudie naar wat bekend is over cultuureducatie, 21-eeuwse vaardigheden en verschillende typen scholen.

    • Lutters, Jeroen. University 21: creativiteit als noodzaak (2013).
    • Lutters, Jeroen e.a. D21: Literatuurstudie. Onderzoek naar 21eeuwse vaardigheden en cultuureducatie in het Nederlandse basisonderwijs (2015)
  • Martha Nussbaum

    Nussbaum betoogt dat een herwaardering van de geesteswetenschappen bijdraagt aan opvoeden van leerlingen tot democratische burgers.

    • Nussbaum, Martha. Niet voor de winst: waarom de democratie de geesteswetenschappen nodig heeft (2011).
  • Ken Robinson

    Ken Robinson betoogt in ‘Buiten de lijntjes’ waarom creativiteit belangrijk is, waarom mensen denken dat ze niet creatief zijn, hoe het zo ver gekomen is en wat we eraan kunnen doen.

    In ‘Creatieve scholen’ spreekt hij over innovatie op scholen waarbij verbeelding en creativiteit een grote rol spelen. In totaal zijn volgens hem negen principes van belang voor de ontwikkeling van je creativiteit.

    • Robinson, S. Ken. Buiten de lijntjes: stimuleer je creativiteit (2001).
      Robinson, S. Ken. Creatieve scholen en buiten de lijntjes (2001).

Artikelen

  • Cognition and Emotions in the Creative Process

    Gnezda gaat in op de complexe neurologische en emotionele processen die een rol spelen tijdens het creatief proces. Zij wil kunstdocenten helpen in hun begrip van deze processen en doet suggesties om de creativiteit van leerlingen te vergroten.

    • Gnezda, Nicole M. Cognition and Emotions in the Creative Process (2011). Link
  • Wat leren we van cultuuronderwijs?

    Van Heusden schrijft in dit artikel over de relatie tussen kunst, cultuur en cognitie en wat we kunnen verwachten van cultuuronderwijs.

    • Heusden, Barend van. Wat leren we van cultuuronderwijs? (2012). Uitgave: Kenniscentrum Cultuureducatie Rotterdam (KCR). Link
  • Talentontwikkeling

    Jolles geeft een pleidooi voor inzicht bij leerkrachten in hoe kinderen leren.

    • Jolles, Jelle. Talentontwikkeling: de leerkracht en het lerende kind vanuit neurologisch perspectief (2012). Link
  • Creativiteitsontwikkeling binnen het onderwijs

    De Jong richt zich in haar onderzoek op creativiteit binnen het onderwijs. Zij zoekt antwoorden op vragen als ‘wat is creativiteit, is creativiteit aangeboren, is het ontwikkelbaar’ en hoe kan het gestimuleerd worden?

    • Jong, Lydia de. Creativiteitsontwikkeling binnen het onderwijs (2012). Link
  • De Muzen van Kunst in Zicht

    Kunst in Zicht heeft methodes voor de kunsteducatie getoetst aan bestaande theorieën en visies. Ze gaat in op de Creatief Quotiënt (CQ) en verbindt dit aan kunsteducatie.

    • Joseph, An & Leen Thielemans. De Muzen van Kunst in Zicht. Link
  • Progression in Student Creativity in School

    Het artikel biedt een vijf dimensionale definitie van creativiteit en een theoretische basis om op scholen creativiteit bij leerlingen te achterhalen, te ontwikkelen en te meten.

    • Lucas, B. e.a. Progression in Student Creativity in School: First Steps Towards New Forms of Formative Assessments (2013). Link
  • Creativity: What Are We Talking About?

    In dit artikel probeert zij deze te verhelderen.Volgens haar is de term creativiteit op dit moment te nauw gedefinieerd en ambigu binnen het onderwijs.

    • Milbrandt, Melody & Lanny Milbrandt. Creativity: What Are We Talking About? (2011). Milbrandt stelt dat de betekenis van creativiteit diffuus is. Link
  • Creativity, Technoloy, Art and Pedagogical Practices

    Een zoektocht naar de relatie tussen techniek en creativiteit.

    • Tillander, Michelle. Creativity, Technology, Art, and Pedagogical Practices (2011). Link
  • The Impact of Arts Education

    In een uitvoerig rapport wordt beschreven dat kunsteducatie (nog) geen bewijsbare neveneffecten heeft, bijvoorbeeld op creativiteit.

    • Winner, Ellen, e.a. Art for Art’s Sake: The Impact of Arts Education (2013). Link

Websites

  • Cultuur in de Spiegel

    Op de Nederlandse website van Cultuur in de Spiegel vind je informatie over het onderzoeksproject van de Rijksuniversiteit Groningen en Stichting Leerplanontwikkeling (SLO). Je ziet hier welke personen en instellingen betrokken zijn (geweest) bij het project, welke activiteiten hebben plaatsgevonden (nieuwsberichten) en hoe een eerste stap is gezet in de vertaling van de theorie naar de praktijk.

    De Belgische website van Cultuur in de Spiegel bevat achtergrondinformatie over het project in Vlaanderen. In Vlaanderen ligt de focus meer op de praktische vertaling van de theorie naar het onderwijs. Je vindt er rapporten van het project en praktische tips.

  • Ons Onderwijs 2032

    Het Platform Onderwijs2032 heeft adviezen geformuleerd voor het onderwijs van de toekomst. Op de website vind je alle informatie over het advies. Zo zie je bijvoorbeeld welke kennis en vaardigheden leerlingen zouden moeten leren.

  • Omdenken

    Omdenken is ontstaan vanuit de gedachte ‘Ja-maar wat als alles lukt?’ Het is een begrip dat ook wel in een adem wordt genoemd met creativiteit. Wil je weten waarom? Ga dan eens naar deze website.

  • Wij leren

    Dit is een kennisbank speciaal voor het onderwijs. Je vindt er alle informatie over de laatste, actuele ontwikkelingen die te maken hebben met onderwijs. Niet alleen informatie over creativiteit dus. Ook over andere onderwerpen als pedagogiek, didactiek, leerstof, ouders, noem maar op. Gewoon een keer een kijkje nemen.

  • Zuurstof & tegenwind

    Een nieuw, verfrissend educatief tijdschrift voor ouders, verzorgers, leerkrachten en kinderen. Het tijdschrift bevat werkbladen waardoor kinderen leren onderzoeken, experimenteren,  anders kijken en filosoferen. Zij leren meer over zichzelf en anderen.

  • De inspiratiekamer

    Voor verrassende tips en leuke creatieve uitdagingen kun je hier terecht. Zeker de moeite van het surfen waard!

Vorige les Volgende les