Van Kunstenaarsmindset naar Onderwijspraktijk

Op een zonovergoten middag in april kwamen circa achttien kunstvakdocenten en educatiemedewerkers samen op het prachtige landgoed Oostbroek in De Bilt. Hun doel? De creatieve kracht in het onderwijs versterken, samen met ons en Landschap Erfgoed Utrecht. De bijeenkomst Van Kunstenaarsmindset naar Onderwijspraktijk bood een inspirerende mix van theorie, praktijk en uitwisseling.

Warming-up met kunstenaarsblik 

De middag werd afgetrapt met een korte introductie in de kunstenaarsmindset, gevolgd door een verrassende tekenopdracht: teken een object uit de omgeving, maar met een ‘denk-obstakel’ – bijvoorbeeld door alleen rechte lijnen te gebruiken of in één vloeiende beweging te tekenen. Deze creatieve warming-up vond deels buiten plaats, te midden van het weidse uitzicht en de rust van de natuur. De deelnemers doken enthousiast in de opdracht, wat meteen zorgde voor verbinding en openheid. Na deze gezamenlijke gingen de deelnemers in twee groepen uiteen om een vooraf gekozen workshop te volgen. 

Workshop 1: Procesgerichte didactiek en kijktechnieken

Angelique Groen en Dorien Wijstma namen de deelnemers mee in het procesgericht werken – een aanpak die tussen vrije expressie en productgericht werken in ligt. Binnen duidelijke kaders krijgen leerlingen ruimte om te onderzoeken, keuzes te maken en zichzelf te uiten. 

Een praktische oefening (teken een vis met wasco) maakte meteen duidelijk hoe belangrijk het is om eerst te divergeren voordat je convergeert. Zonder onderzoek vooraf ontstaat er minder variatie. De kracht van een betekenisvolle, open opdracht werd hiermee treffend zichtbaar. 

Ook kwamen de Visual Thinking Strategies (VTS) en andere visible thinking routines aan bod, zoals 2×5 en Step Inside. Deze methodes stimuleren leerlingen om aandachtig te kijken, vanuit verschillende perspectieven te denken, en hun aannames te bevragen. 

“Fijn om meteen met elkaar in gesprek te zijn. Ik had het gevoel dat we hierdoor meteen een groep vormden en dat we het samen deden.” sprak een deelnemer na afloop.

Workshop 2: Inclusiekunst – werken in het gespecialiseerd onderwijs

In de workshop over gespecialiseerd onderwijs onderzochten Sander van de Coevering en Alexandra Vermeulen-Flohr met de deelnemers interventies in lessituaties met leerlingen met een beperking. Sander introduceerde zijn zelfontwikkelde spel ‘Inclusiekunst’. Doel van het spel is met elkaar in gesprek te gaan en mogelijkheden uit te wisselen. Het spel helpt kunstvakdocenten om op speelse en reflectieve manier om te gaan met complexe lespraktijken in het speciaal onderwijs.   

Aan de hand van concrete situaties bespraken de deelnemers interventies voor leerlingen met uiteenlopende behoeften. Zo ontstond een rijke uitwisseling van ervaringen en inspiratie. 

Een waardevolle uitwisseling, zo omschreef een deelnemer de workshop: “Ik wilde gevoed worden met praktijkvoorbeelden en nieuwe inzichten. Dat is zeker gelukt.”  

Afsluiting

De bijeenkomst werd afgesloten met een gezamenlijke reflectie en het inventariseren van wensen voor een vervolg. De sfeer was open, betrokken en nieuwsgierig: passend bij de mindset van de kunstenaar, waarin ruimte is voor experiment, twijfel én groei. 

Enkele reacties van deelnemers na afloop: 

• “Het was verrijkend.” 

• “Deze middag brengt mij in contact met veel boeiende mensen en het programma zat goed in elkaar.” 

• “Fijn om als ZZP’er andere ZZP’ers te ontmoeten en uit te wisselen.” 

Ideeën of aanvullingen voor een vervolgbijeenkomst? Laat het ons weten: stuur een e-mail!

Met dank aan alle deelnemers voor hun openheid, creativiteit en inbreng.