Cultuurbegeleider in de praktijk – Nikki Verhoef

primair onderwijs

Nikki Verhoef is cultuurcoördinator op Jenaplanschool Vlinderbos in De Ronde Venen. Toen de Coronacrisis uitbrak zat zij midden in haar eindonderzoek voor de opleiding Post-HBO Cultuurbegeleider. Samen met haar directeur en team heeft zij deze opleiding én het eraan gekoppelde traject Cultuureducatie met Kwaliteit gebruikt om op haar school het creatieve proces in de manier van werken in te bedden.

Cultuur op de kaart

“Toen ik twee jaar geleden een mail kreeg over de Post-HBO opleiding Cultuurbegeleider wist ik meteen: Dit is mijn kans! Ik heb destijds getwijfeld tussen kunstacademie en PABO. Vanaf het moment dat ik voor de klas sta vraag ik mij al af: Hoe kan ik cultuur beter op de kaart zetten? Cultuur is toch vaak een ondergeschoven kindje op scholen.

Mijn school deed toen ik begon aan de opleiding al een jaar mee met Cultuureducatie met Kwaliteit. We wilden graag meer met het creatieve proces doen in onze lessen. En we wilden dat leerkrachten zich vaardiger voelen op het gebied van kunst en cultuur. Daar hadden we met het hele team voor gekozen. Alleen is daar in het eerste jaar door interne wisselingen te weinig van terecht gekomen. Mede door mijn opleiding konden we in het tweede jaar meters maken. Binnen mijn opleiding schreef ik een duidelijk plan en formuleerde onderzoeksvragen.

Kilometers maken

We hebben een cultuurontwikkelteam van vijf mensen. Collega’s worden geschoold in de verschillende vakdisciplines. En we hebben een externe schoolbegeleider die advies kan geven. Om het team te inspireren begonnen we met een teamtraining over creativiteit. Daarna heeft elke leerkracht, passend bij zijn eigen vakdiscipline, een les gemaakt, waarin het creatieve proces centraal staat. Om de voorbereiding zo effectief mogelijk te gebruiken, rouleerden leerkrachten en gaven zij de les aan 3 klassen. Het voordeel is dat je de les doorontwikkelt en zo steeds vaardiger wordt in het geven van de les. Je maakt kilometers. Je hoeft niet in alles goed te zijn. Als je één ding goed kunt dan is dat veel waard!

Breder perspectief

Wat de opleiding mij heeft gebracht is dat ik ben gaan sturen op kwaliteit. Het gaat erom dat je wat je doet, met een doel doet. Ik heb veel kennis opgedaan over hoe je het creatieve brein van kinderen kunt stimuleren. Dit reikt verder dan alleen mijn kijk op kunst en cultuur: ik heb een breder perspectief op onderwijs als totaal ontwikkeld. Maar ik heb ook veel meer tijd genomen om na te denken over wat het betekent om kinderen te stimuleren zelf ontdekkingen te gaan doen. Je kijkt beter naar kinderen, met meer aandacht. Op schoolniveau leer je de tijd te nemen om draagvlak te creëren, je leert tijd te maken voor ontdekkingen en experimenten.

Creativiteit ontsnapt

In het onderwijs is tijd een vijand. Mijn team is een enorm betrokken team. Ze vinden allemaal kunst en cultuur belangrijk. Ze willen allemaal aandacht hebben voor het creatief proces. Mijn directeur heeft echt een hart voor cultuur. Toch hingen er ook bij ons op school nog vaak dertig dezelfde kikkertjes op een rijtje. Laatst zag ik op een tentoonstelling een schilderij van Banksky met een tijger die ontsnapt is uit een kooi waarop een barcode staat. Dat is wat ik wil: dat de creativiteit van onze kinderen ontsnapt uit de kooi en vrij door de wereld kan dwalen. Dat is wat ik en mijn team uit deze opleiding meenemen.”