Landschappen met stijl

Het Hollandse Landschap

60 minuten

  • Lesdoelen
    • De leerlingen maken kennis met de Hollandse landschapschilderkunst.
    • Ze bestuderen een 17e-eeuwse tekening door die na te tekenen.
  • Benodigdheden

Een Hollandse traditie

Hollandse schilders die het landschap schilderen waarin ze wonen: een traditie die dateert uit de 17e eeuw en voortduurt tot op de dag van vandaag. Maar alle hedendaagse landschapschilders hebben van hun 17e–eeuwse voorgangers het vak geleerd. 

  • Salomon van Ruysdael

  • Salomon van Ruysdael

  • Marjan Wildeboer

  • Marjan Wildeboer

  • Wat vinden jullie ervan? Is er een werk bij dat je meteen mooi vindt? Of juist niet? Kun je uitleggen waarom?
  • Het zijn allemaal landschapschilderijen, maar ze verschillen nogal. Wat zijn de onderwerpen?
  • Zijn de werken gemaakt door dezelfde schilder? Waarom wel, waarom niet?
  • Zijn het oudere schilderijen, van één of een paar eeuwen geleden? Of is het modern werk? Waaraan kun je dat zien?
Salomon van Ruysdael is een van de bekendste landschapsschilders uit de 17e-eeuw. Zijn werk is ook nu nog een bron van inspiratie voor kunstenaars

Het 17e-eeuwse landschap

Vóór de 17e eeuw zag je ook landschappen in de kunst, maar nooit als onderwerp. Het landschap diende altijd als achtergrond.

  • Dit schilderij is van Salomon van Ruysdael. Het heet Rivieroever en is gemaakt in 1645. Hoe oud is het schilderij?
  • Van Ruysdael probeerde zijn landschappen ‘net echt’ te laten lijken, net als de andere schilders uit zijn tijd. Waarom?

    In die tijd was er nog geen fotografie en televisie. Realistische schilderkunst zoals we dit noemen was de enige manier om in huis van een voorstelling te genieten.

Imitatio

Jullie krijgen allemaal een landschapsprent uit de 17e eeuw. Deze prent gaan jullie zo goed mogelijk na proberen te bootsen. Bestudeer hiervoor de werkwijze van de meester.

  • Imitatio? Wat zou dat betekenen?

    Inventio en imitatio

    In de 17e eeuw werden schildersleerlingen streng opgeleid. Je ging om te beginnen een paar jaar in de leer bij een meester-schilder, een schilder die het vak al volledig verstond. Zo’n meester-schilder, Salomon van Ruysdael bijvoorbeeld, ontwierp en maakte zijn eigen schilderijen. Hij mocht ze zelf ‘uitvinden’, dat noemde men in het Latijn: inventio.
    De schildersleerlingen konden dat niet en mochten het ook heel lang niet proberen. Zij hielpen de meester-schilder in zijn atelier, leerden verf mengen en oefenden het vak door het werk van de meester zo goed mogelijk na te bootsen: imitatio

  • Hoe ging het tekenen? Liep je ergens tegenaan?

    Je hebt vast gemerkt dat het maken van diepte in je tekening best een uitdaging is. Landschapsschilders hebben daarvoor schildertrucs. Deze ga je in de volgende les zelf uitproberen.

Een landschapschilder op bezoek

Het hedendaagse werk dat jullie in de presentatie hebben bekeken is gemaakt door Marjan Wildeboer. Zij komt binnenkort op bezoek. Jullie gaan dan onder haar leiding zelf een landschap schilderij maken. Daarvoor worden foto’s van het landschap rondom IJsselstein gebruikt.

Wat zouden jullie een landschapsschilder adviseren? Waar zou je het beste in IJsselstein kunnen gaan staan om een mooi schilderij te maken?

 

 

Tip: Onderzoek het met Google Streetview!
Volgende les