Kunst, Wetenschap & Techniek

Groep 3 & 4

60 minuten

  • Lesdoelen
    • Kennis maken met het werk van verschillende kunstenaars die Rube Goldberg machines maken
    • Onderzoeken van verschillende manieren om beweging tot stand te brengen middels actie-reactie..
    • Werken met verschillende energiebronnen
    • Vergroten van creativiteit en verbeeldingsvermogen

Tik ‘m aan

  • Benodigdheden en voorbereiding

    Benodigdheden

    • Verschillende kleine voorwerpen uit de klas zoals een liniaal, potloden, boeken en een gum
    • Speelgoed dat kan rollen, zoals een bal, trein op rails en dingen op wielen
    • Touw, tape, en ander verbindingsmateriaal
    • Kleine elektrische apparaten zoals een ventilator

    Voorbereiding

    • Maak een keuze om deze opdracht te doen in kleine groepen of iedere leerling voor zich.
    • Laat leerlingen materiaal van thuis meenemen
    • Verzamel het materiaal en gereedschap voor deze les en leg het klaar
    • Open de afbeeldingen of video’s uit deze les op het digibord

Een kettingreactie is een actie die een reeks van reacties veroorzaakt. Een ketting van reacties dus. Klinkt ingewikkeld, maar als je het ziet snap je waarschijnlijk meteen wat er wordt bedoeld.

Bekijk een stukje van de kettingreactie uit dit filmpje:

Er zijn ook verschillende kunstenaars die hier kunst mee maken. Ze maken iets heel simpels juist ingewikkeld door er een kettingreactie voor te bouwen. Dat heet een Rube Goldberg machine, omdat de man die dit voor het eerst bedacht, Rube Goldberg was.

Bekijk het werk van Joseph Herscher:

Voor nog meer inspiratie: De band OKE Go maakt voor de videoclips een hele grote Rube Goldberg machine!

Bekijk een stukje van hun videoclip voor het nummer ‘This too shall pass’:

Een kettingreactie

Een Rube Goldberg machine is dus niet per se een hele handige manier om iets op te lossen, maar grappig is het wel. Krijg je ook zin om zelf een kettingreactie te maken? Dat is precies wat we gaan doen!

  • Stap 1

Kies een aantal voorwerpen en bedenk hoe deze kunnen bewegen. Een boek kan omvallen. Een knikker kan rollen. Een multomap kan dichtklappen.

  • Stap 2

Bedenk hoe die beweging een ander voorwerp kan laten bewegen. Een boek kan bijvoorbeeld omvallen en tegen een ander voorwerp aantikken dat daardoor óók omvalt. Een multomap kan dichtklappen waardoor er een knikker vanaf zou kunnen rollen. Je kan voorwerpen laten schuiven, vallen, rijden, rollen, glijden enz.

  • Stap 3

Maak een voorbeeld van actie reactie, door met het ene voorwerp een ander voorwerp te laten bewegen. Laat drie verschillende voorbeelden zien.

Extra uitdaging: breng met een kleiner voorwerp een groter voorwerp in beweging. Je mag hier meerdere voorwerpen voor gebruiken.

  • Stap 4

Bouw een langere kettingreactie met verschillende soorten energie.

Als jij tegen het eerste voorwerp duwt en de kettingreactie zo op gang brengt, dan gebruik je een beetje van jouw energie. Energie door beweging heet met een duur woord, kinetische energie. Er zijn ook andere vormen van energie. Jouw kettingreactie wordt leuker om naar te kijken als je gebruik maakt van verschillende soorten energie. Bijvoorbeeld elektrische energie uit een batterij of met een apparaat dat je aansluit aan een stopcontact, wind of zwaarte energie (door iets te laten vallen).

  • Stap 5 (optioneel)

Maak met de hele klas een grote kettingreactie door alle kleinere kettingreacties met elkaar te verbinden. Je kan hem zo lang of kort en eenvoudig of ingewikkeld maken als je wilt.

Extra uitdaging: als je deze opdracht extra uitdagend wil maken, kun je net zoals Joseph van Joseph Machines een kettingreactie ontwerpen die een oplossing biedt voor een dagelijks probleem. Een Rube Goldberg machine dus.