Een wagen vol

Auto’s: je ziet ze overal. Maar wist je dat er ook heel speciale auto’s bestaan? Auto’s die niet op straat rijden, maar die alleen bedoeld zijn om naar te kijken? Zo’n auto komt bij jou in de klas! Kunstenares Dagmar de Kok heeft hem gemaakt. Van klei, en hij is heel bijzonder. Kijk maar eens goed, dan mag je er daarna zelf een maken.

• Over kunstenaar Dagmar de Kok

  Kunstenares Dagmar de Kok maakte speciaal voor dit project van Kunstuitleen Utrecht en Kunst Centraal vijf beelden. Elk beeld stelt een automobiel voor. Gedurende ten minste één week staat een van die beelden bij jou in de klas. Je kijkt ernaar met de leerlingen en praat erover. Daarna gaan de leerlingen zelf beeldend aan de slag: ze ontwerpen hun eigen automobiel en voeren het ontwerp uit in klei.

• Vervoer, verkeer, fantasie
• Creatief denken en handelen
• Over de kunstwerken

  De krokodillenauto

  Vorm
  We zien een groene, min of meer rechthoekige, langgerekte vorm van 35 x 13 x 15 centimeter. Het moet de cabine van een auto zijn, want het geheel staat op kleine, zwarte, enigszins platgedrukte wielen. De vorm heeft aan alle kanten raamopeningen. Binnenin zien we een kleine figuur op de plaats van de bestuurder. Een stuurwiel is er niet, de auto is van binnen leeg. Over de cabine heen bewegen zeven kleine krokodillen. Aan de voorzijde staat de ‘motorkap’ open. Die heeft scherp getande randen en daarom oogt ook de auto zelf als een krokodil met wijdopen muil. Het dierlijke karakter wordt verder benadrukt door twee bolle krokodillen­ogen, ronde neusgaten, de groene kleur en de structuur: geen strakke autolak, maar een schubbige, streperige ‘huid’ met veel reliëf. Ook de bollingen en holtes van de cabine maken de vorm organisch.

  Materiaal en techniek
  Dagmar de Kok heeft de wagen geboetseerd van klei. De buitenkant, de ‘huid’, van het beeld heeft ze met gereedschap een reliëf gegeven. Voor de kleine krokodillen gebruikte ze een mal die ze maakte van een krokodilletje dat ze ooit in een speelgoedzaak heeft gekocht. Het is dus steeds hetzelfde vormpje. Het beeld is gebakken in de kleioven, daarna beschilderd met diverse glazuren en toen een tweede keer gebakken.

  Betekenis
  Behalve aan een krokodil doet de wagen ook wel aan een boomstam denken. De kleine krokodillen kronkelen er aan alle kanten over- en doorheen. Het lijkt alsof ze de auto daarmee in bezit nemen: de wagen verandert van een door mensen gemaakte, ‘harde’ constructie in een organische vorm.

  

  De auto van een kunstenaar

  Vorm
  We zien een donkerblauw, glimmend autootje van 26 x 14 x 19 centimeter met zwarte wielen. Er zitten drie mensen in. De twee voorin zijn klein en lijken kinderen, de achterste figuur is groter en heeft allerlei attributen bij zich. Hij moet wel de kunstenaar zijn. De kunstenaar draagt een baret en een rossig baardje. Hij heeft blote voeten en zit met zijn palet met verf in de aanslag. Achter hem staan de rollen schilderslinnen klaar. Naast hem en boven op het dak vier afgietsels van klassieke Chine­se beelden. Op de foto hiernaast is te zien dat de kunstenaar in een vroege versie van het beeld buiten de auto zat.

  Materiaal en techniek
  De wagen is geboetseerd van klei. Het beeld is gebakken in de kleioven. Dagmar heeft het vervolgens beschilderd met diverse glazuren en toen een tweede keer gebakken.

  Dagmar over het kunstwerk
  “Mij werd gevraagd om voor een educatief kunstproject een vijftal taxibusjes te maken. Ik ontving een lijstje van eisen en wensen. Heel begrijpelijk, maar ook verwarrend. Verwarrend omdat ik mezelf bewust werd van het feit dat het originele idee, de Afrikaanse taxibus, helemaal geen rol meer speelde. Wilde ik dat wel?
  Na lang denken was ik eruit. In Nederland hebben wij helemaal niet zulke taxibusjes. Dat maakt het verhaal alleen nog maar absurder. En daar hou ik van: absurde dingen.
  Ik besloot een taxibusje voor mezelf te maken, eentje die echt bij mij paste, en die me deze ‘taxi-identiteitscrisis’ zou doen vergeten. Zo ontstond de artist cab. Een taxibusje voor Dagmar. Met opgerolde schilderijen, ­bussen verf en grote beelden op het dak. De kunstenaar zit achterin met zijn ­paletje in de hand.”

  

  Een wagen vol

  Vorm

  We zien een auto van 35 x 14 x 20 centimeter. Hij is wit, met lichtblauwe wielen en een grill. Vanaf de zijkant zien we de ronde bovenlijn van de auto; aan de voor- en achterzijde raakt hij bijna de grond. De witte cabine lijkt van een slap, zacht materiaal gemaakt. Hij hangt over de wielen heen en vertoont her en der flinke holtes en bollingen. Boven op, achter op en vooral binnen in de wagen zien we een geweldige hoop strijkijzers, lukraak door elkaar. De strijkijzers bovenop zijn min of meer vastgebonden met bruine touwen, die de wagen als lianen lijken te overgroeien. Door het voorraam zien we het hoofd van de chauffeur, die overigens geen stuurwiel ter beschikking heeft. Hij lijkt de auto met grote snelheid door een bocht te jagen, want de wagen hangt een beetje naar één kant.

  Materiaal en techniek
  Dagmar de Kok heeft de wagen geboetseerd van klei. Het beeld is gebakken in de kleioven. Dagmar heeft het vervolgens beschilderd met diverse glazuren en toen een tweede keer gebakken.

  Betekenis
  Dagmar over het beeld:
  “Deze taxi, volgepropt met strijkijzers, is ontstaan naar aanleiding van een documentaire van architect Rem Koolhaas (Wide and Close). Hierin zag je dat Nigeria het land is van het recyclen. Dagelijks komen schepen binnen uit de hele wereld, volgeladen met gebruikte apparatuur als wasmachines, televisies, radio’s en stofzuigers. Deze goederen worden door Nigerianen die in het buitenland wonen en werken georganiseerd, verzameld en zo compact mogelijk gestapeld in bussen. Er is alleen nog plaats voor de bestuurder.
  De filmer van de documentaire zeilde als het ware langs alle stapels goederen die waren verzameld. Ik zag een enorme berg strijkijzers in alle soorten, maten en merken.
  Strijkijzers hebben een unieke en boeiende vorm. Meestal zijn ze wit met een pasteltint en natuurlijk een metalen onderkant. Het leek mij erg interessant en ook grappig om hiermee een beeld te bouwen.”

  

  Azuleotaxi

  Idee
  Dagmar: “Er is een tijd geweest dat ik veel naar Portugal en Lissabon ging. Ik was daar ontzettend onder de indruk van de huizen die van onder tot boven betegeld zijn. Ze noemen dat ‘azuleo’. Door de tegeltjes lijken het net huisjes van snoep. Dit gaf mij ideeën om beelden te maken bedekt met miniatuurtegeltjes. Ik heb vliegtuigen gemaakt bedekt met tegeltjes, en portretten. Een azuleotaxi kon natuurlijk niet uitblijven.”

  Materiaal en techniek
  Dagmar heeft de wagen geboetseerd van klei. Hij is opgebouwd uit kleiplaten en tientallen kleine kleitegeltjes. Het beeld is gebakken in de kleioven.

  

  Naar de keukenhof

  Het idee
  Dagmar: “Een Nederlandse taxi die op weg is naar een typisch Nederlands dagje uit. Deze taxi heb ik speciaal gemaakt zodat kinderen kunnen zien wat je allemaal wel niet met klei kunt doen.
  Klei is heel zacht. Je kunt het gemakkelijk (ver)vormen. Maar je kunt er ook in krassen en het versieren met rolletjes en reepjes. In een mum van tijd heb je een heel fleurige taxi. Het glazuren en schilderen… tja, dat is meer werk. Want hoe meer kleine frutseltjes je aan je taxi hebt hangen, hoe moeilijker je er straks met je penseeltje bij kunt. En alles moet natuurlijk wel voorzien zijn van een vrolijke kleur.”

  Materiaal en techniek
  Dagmar heeft de wagen geboetseerd van klei. Het beeld is gebakken in de kleioven, vervolgens beschilderd met diverse glazuren en een tweede keer gebakken.

  

Er komt een week lang een kunstwerk in de klas. Er zijn vijf verschillende kunstwerken. Bekijk het kunstwerk dat jij gekregen hebt goed voordat je begint aan les 2.