De Ronde Venen - Kunst Centraal

Lesdoelen
- De leerlingen weten dat de Ronde Venen ontstaan zijn door ontginning van het veenmoeras.

Hoe hoog woon ik?

Kaart van Nederland waarop de hoogte met kleuren is aangegeven. — Hoogtekaart van Nederland

Welke delen van Nederland liggen hoog en welke laag? Welke kleuren zijn dat?

De laagste gebieden zijn donkerblauw. De hoogste zijn rood. De rest zit er tussenin. Het westen ligt dus laag en het oosten van Nederland ligt hoog.
Waar woon jij?
- Ga naar de hoogtekaart op internet.
- Zoom in op De Ronde Venen.
- Klik op een paar punten op de kaart. Hoe hoog liggen ze? Is dat boven of onder 0? Wat betekent dat?
Een groot deel van Nederland ligt onder de zeespiegel. Hoe komt het dat dat niet onder water staat?

Het water wordt tegengehouden door duinen en dijken.

Lijnen en vormen in het landschap

Topografische kaart in kleur, met onder andere de Vinkeveense plassen

Ga naar Topotijdreis en typ je woonplaats in het zoekvak. Je ziet nu een kaart uit 1950 van jouw eigen omgeving. Het landschap is nog steeds zo. Alleen zijn er wel veel meer huizen bijgekomen.

Zoom in en uit. Let op:

lijnen
vormen
de plaats van de huizen

Wat valt je op?
Je ziet bijvoorbeeld:
- lange rechte stroken land met sloten ertussen
- ronde vorm (Ronde Venen)
- grote plassen bij Vinkeveen
- kronkelende riviertjes
- lintbebouwing: de huizen staan in een lange rij in het landschap

Een groot moeras

1000 jaar geleden was onze omgeving één groot moeras...
Kon je daar: wonen? gewassen verbouwen? vee houden? jagen? vissen?

Wat zou je kunnen doen om dit gebied geschikt te maken om te wonen?

Ontginningen

Het moeras wordt droog land

Bekijk dit filmpje om te zien hoe dat ging.

Je cookie instellingen blokkeren deze content.
Pas je instellingen aan om de content alsnog in te laden.

Nu weet je hoe het landschap in De Ronde Venen is drooggelegd:

In het moeras groeiden planten
Plantenresten zakten naar de bodem en stapelden zich op
Zo ontstond eerst laagveen (onder de waterspiegel) en later hoogveen (boven de waterspiegel)
De mensen maakten het veengebied geschikt om te wonen door sloten te graven die het water afvoerden
Later maalden windmolens het water weg om het land droog te houden

Grote waterplas met begroeiing langs de oevers. Daarboven een blauwe lucht met wolken. — Botshol, een natuurgebied bij de Vinkeveense Plassen (Foto Jan Dijkstra)

De grond was niet alleen geschikt om op te wonen en vee te houden, maar ook om als brandstof te gebruiken: turf. Daarom werd de grond afgegraven en kwam het water terug. Zo ontstonden grote waterplassen: de Vinkeveense Plassen.

In de toekomst kijken

Wat denk jij: hoe ziet het landschap er hier over 100 jaar uit?
Stel je voor:
- Hoe hoog zijn dan de dijken?
- Of staat alles onder water? Wat wel en wat niet?
- Kun je hier nog fietsen of heb je misschien een boot of drone nodig?

Maak er een tekening van!

De Geer

Binnenkort gaan jullie een kijkje nemen bij De Geer: de grens tussen de Polder Groot Wilnis-Vinkeveen en de Polder Groot en Klein Oud-Aa. In de derde les gaan jullie daar buiten aan het werk met een kunstenaar.