Rondje om de kerk

Het kerkgebouw

45-60 minuten

  • Lesdoelen
    • Leerlingen kunnen verschillen en overeenkomsten noemen tussen Romaanse en Gotische kerkgebouwen.
    • Leerlingen denken na over alle mogelijke functies die kerkgebouw hadden en nog steeds hebben.

Introductie

Een kerk was vroeger het hoogste gebouw van een dorp of stad. Je kon hem al van veraf zien.

Elke kerkgebouw is weer anders. Zo kon je aan het uiterlijk ervan het dorp of de stad herkennen.

Zoek de 3 verschillen!

Sinds de Romeinse tijd worden er kerken gebouwd. Elke tijd heeft daarbij zijn eigen smaak. Dat zie je terug in het uiterlijk van de kerkgebouwen. Veel van de kerken die je nu nog kunt zien, zijn gebouwd in een zogenaamde Romaanse stijl of in een Gotische stijl.

Hieronder zie je afbeeldingen van een Romaanse en een Gotische kerk, van de buiten en de binnenkant.

Welke 3 verschillen kunnen jullie ontdekken?

  • Overeenkomsten?
    • Kunnen jullie ook  overeenkomsten noemen tussen een Romaans en Gotisch kerkgebouw?
  • Top of flop?
    • Welke bouwstijl vind jij het mooiste, de Romaanse of Gotische bouwstijl? Kun je uitleggen waarom?
  • Achtergrondinformatie voor de leerkracht

    De meest in het oog springende verschillen tussen een Romaans en Gotisch kerkgebouw zijn:

    • De ramen van een Gotisch kerkgebouw hebben een spitse boog, zijn groter en talrijker dan in Romaanse kerk. Die hebben een ronde boog en zijn kleiner.
    • Gotische kerkgebouwen zijn veel meer versierd, zowel van de buiten- als de binnenkant.
    • Gotische kerkgebouwen zijn veel hoger dan Romaanse kerken. Zij hebben een zogenaamde verticale oriëntatie, i.t.t. Romaanse kerken, die een horizontale oriëntatie hebben.
    • De muren zijn dunner bij een Gotisch kerkgebouw dan bij een Romaanse kerk.
    • Gotische kerken hebben een andere opbouw: skeletbouw met steunberen en luchtbogen. Bij de opbouw van een Romaanse kerk, wordt gebruik gemaakt van gewelfbouw.

De kerk om de hoek

Jullie hebben net de Romaanse en Gotische bouwstijlen met elkaar vergeleken.

Op welke bouwstijl lijkt het kerkgebouw op jullie prent het meeste, Gotisch of Romaans? Of lijkt jullie kerk op geen van beide bouwstijlen? Leg je antwoord uit.

De grote kerkquiz

Je zou misschien denken dat een kerk alleen gebruikt werd als kerk: om er te bidden en bij elkaar te komen om naar een kerkdienst te gaan. Maar dat was niet het geval. Een kerkgebouw werd echt voor van alles gebruikt.

Dat is het onderwerp van de kerkquiz! Jullie krijgen zo meteen foto’s te zien, met op die foto’s verschillende activiteiten.

De vraag is: Vond deze activiteit vroeger plaats in de kerk? Ja, of nee?

Denk je van wel, dan ga je staan. Denk je van niet, dan blijf je zitten. Voor elk goed antwoord krijg je 1 punt. Degene met de meeste punten is de winnaar van de quiz!
1. Trouwen deed je vroeger alleen in de kerk!
  • En het goede antwoord is...

    Ja, dat klopt! Je trouwde voor God en dat was voldoende.

2. Vroeger werden in de kerk zieken verpleegd.
  • En het goede antwoord is...

    Nee, dat klopt niet (helemaal)!  Zieken werden vroeger verzorgd in ziekenhuizen die naast of dichtbij de kerken werden gebouwd, maar niet in de kerken zelf.

3. Er woonden vroeger mensen in de kerk.
  • En het goede antwoord is...

    Ja, dat klopt! Vroeger woonde de koster in de kerk. Hij was een kerkelijke bediende en zorgde ervoor dat alles goed geregeld was in het gebouw. Hij zorgde bijvoorbeeld dat de verlichting het deed en zette alles klaar voor de mis. Soms woonde er ook nonnen in de kerk.

    Tegenwoordig wonen er ook nog steeds mensen in kerkgebouwen, zelfs als het niet meer als kerk gebruikt wordt. Kijk maar!

4. Als er een vijand aankwam, schuilden mensen in een kerk.
  • En het goede antwoord is...

    Dat klopt! Als een vijand eraan kwam, verzamelde men zich in de kerken. Zij hoopten dat God hen zou redden.

5. Als er geen mis was, speelden kinderen in de kerk.
  • En het goede antwoord is...

    Dat klopt niet! Maar tegenwoordig zijn er wel kerkgebouwen waarin je als kind kunt spelen, bijvoorbeeld een trampolinepark.

6. Als je vroeger arm was, ging je naar de kerk voor eten.
  • En het goede antwoord is...

    Dat klopt! Als je vroeger arm was, was je aangewezen op de kerk. Die zorgde ervoor dat je niet van de honger stierf.

  • Gelijke stand?

    Zijn er meerdere kinderen met een gelijke score? Dan volgt de finale vraag! Wie als eerste het goede antwoord geeft heeft gewonnen.

    • Er is in Nederland een kerkgebouw omgebouwd tot disco! In welke stad staat die kerk?
  • En het goede antwoord is...

    Amsterdam (Paradiso)

  • Bespreek samen

    Meerdere kerkgebouwen in Nederland hebben een nieuwe functie gekregen. Ze zijn verandert in appartementen, boekwinkels en zelfs in een disco.

    Wat vinden jullie? Zijn er ook activiteiten die je niet in een kerkgebouw zou kunnen of mogen doen? Waarom vind je dat?

Blikvangers van nu

Tegenwoordig zijn er ook andere gebouwen die een herkenningspunt zijn voor een dorp of gemeente. Hier op de foto zie je het Rietveld-Schröderhuis in Utrecht. Dat is heel beroemd. Mensen uit heel de wereld komen naar Utrecht toe om dat huis in het echt te zien!

  • Bespreek samen
    • Wat zijn de herkenningspunten van nu in jullie gemeente?
    • Is dat gebouw ook het belangrijkste gebouw?
    • Zo niet, wat is dan wel het belangrijkste gebouw?
De volgende les bezoeken jullie de kerk en horen jullie het verhaal van Frederik!