Hollandse Waterlinies

Nederland waterland

45 minuten

  • Lesdoelen
    • Leerlingen oefenen in het kijken en interpreteren van beelden.
    • Leerlingen oefenen in het gebruik van kaarten.
    • Leerlingen ontdekken wat beschermen (voor hen) betekent.
  • Benodigdheden
    • groot vel papier
    • pen of potlood
    • werkblad 1
    • tablet of computer
Bekijk je woonplaats van boven en bedenk hoe je je kunt beschermen met wat je ziet in het landschap.

Nederland waterland

  • Bekijk de foto's en beantwoord de vragen
    • Wat denk je te zien op de foto?
    • Wat kun je nog meer ontdekken?
    • Welke rol speelt water op de foto denk je?
  • Informatie bij de foto's

    Laat de leerlingen vertellen wat ze zien. Alle reacties zijn goed! Het is juist mooi als er vele invalshoeken zijn en iedereen zijn eigen verbeelding heeft. Geef zoveel mogelijk leerlingen het woord. Het bekijken en bespreken van een foto, beeld of kunstwerk door middel van een geleide discussie met open vragen wordt VTS (Visual Thinking Strategies) genoemd. Nieuwsgierig naar VTS? Lees er hier meer over.

    De foto’s horen bij UNESCO Werelderfgoed Hollandse Waterlinies. Je ziet op de eerste foto Fort Asperen (Gelderland), op de tweede foto Vesting Naarden (Noord-Holland) en op de derde foto Fort Vechten (Utrecht). 

Beschermen

 

Nederland en water gaan hand in hand. Al eeuwenlang werken de Nederlanders tegen én met het water. Zo moesten en moeten we ons nog steeds beschermen tegen het water, maar kunnen we ons ook beschermen mèt water?

  • Bespreek in tweetallen
    • Schrijf het woord beschermen op een vel papier.
    • Waar denken jullie aan bij het woord beschermen? Schrijf alles op.
    • Wie of wat kun je allemaal beschermen? Schrijf erbij.
    • Waarom zou je iets willen beschermen? Schrijf op.
    • Hoe zou je iets kunnen beschermen? Schrijf erbij.
  • Informatie voor de leerkracht

    Met beschermen bedoelen we: ervoor zorgen dat iemand of iets niet in gevaar komt. Je kunt bijvoorbeeld jezelf, je familie of vrienden beschermen. Maar ook je huis, straat, dorp of stad. Je beschermt vaak iets tegen een vijand. Vaak wordt het woord vijand gebruikt in oorlogstijd. De vijand is dan het land of zijn de mensen met wie je oorlog voert en tegen wie je vecht. Nederland is in de geschiedenis verschillende keren in oorlog geweest. Ons land moest toen dus beschermd worden tegen de vijand. En dit deden ze op een heel slimme manier, met water!

Bescherm je woonplaats

Stel je eens voor … jouw woonplaats is in groot gevaar! Vanuit het oosten rukt een vijand op, over het land. Die wil jouw woonplaats binnenvallen en alles meenemen wat van waarde is: je spelcomputer, I-pad, fiets, familie en al het eten. Je moet jouw dorp of stad beschermen en de vijand op afstand houden. Maar hoe?

  • Doe deze opdracht klassikaal via het digibord of in tweetallen met werkblad 1.
  • Ga naar www.topotijdreis.nl.
  • Vul bij Zoek op de kaart je woonplaats in.
  • Verschuif de tijdbalk (links op het scherm) naar het meest recente jaartal.
  • Beantwoord de vragen op werkblad 1.
  • Vragen
    1. Wat valt je op? Wat zie je allemaal? Welke dingen herken je? Praat er samen over. 
    2. Onderzoek de volgende vragen: Waar ligt de school? Herken je jouw huis? Waar zie je allemaal water? De vijand komt uit het oosten. Waar is dat? 
    3. Onderweg naar je woonplaats komt de vijand obstakels tegen. Bijvoorbeeld een dorp, stad, bos, rivier, weg, sloot, spoorlijn of brug. Welke obstakels komt de vijand tegen op weg naar jouw woonplaats? Welke hebben met water te maken?
    4. De vijand moet op afstand worden gehouden. Verzin slimme ideeën om dit te doen. Bedenk hoe je de obstakels kunt gebruiken om je woonplaats te beschermen. De gekste en wildste ideeën zijn vaak de beste!
    5. Ga terug in de tijd naar het jaar 1900. Onderzoek de volgende vragen: 
      • Waar zie je water? Is dat hetzelfde of anders vergeleken met nu? 
      • Herken je de obstakels? Of vallen er andere obstakels op? 
      • Wat valt nog meer op? Denk aan: wegen, huizen of namen op de kaart. 

Hoe deden ze dat vroeger?

Gelukkig hoef je niet écht bang te zijn dat je woonplaats wordt aangevallen, maar vroeger was dit wel anders. Meer dan 200 jaar geleden bedachten ze een bijzondere manier om de vijand op afstand te houden. Ze maakten slim gebruik van het landschap.

Hoe? Dat ontdek je in de volgende les.

Weet jouw papa, mama, opa of oma hoe jouw woonplaats lang geleden werd beschermd tegen vijanden? Vraag het en vertel erover in de volgende les.
Volgende les