Buitenplaatsen

Buitenplaats in jouw buurt

60 minuten

  • Lesdoelen
    • Leerlingen doen onderzoek naar Kasteel Loenersloot.
  • Voorbereiding voor leerkracht
    • Zorg dat er voldoende computers beschikbaar zijn.
    • Bedenk hoeveel tijd de leerlingen krijgen om informatie over de buitenplaats op te zoeken.

BinnensteBuiten…

In de vorige les hebben we geleerd waarom enorm rijke stedelingen een buitenhuis lieten bouwen. Weten jullie het nog?

  • Omdat...
    • zij de vieze stad wilden ontvluchten, waar het in de zomer vreselijk stonk!
    • zij buiten de stad konden genieten van de rust, ruimte en de natuur.

Maar met een buitenplaats kon je natuurlijk ook ontzettend pronken (= showen om te laten zien wat je kan of wat je hebt) met een theekoepel in je tuin, de inrichting van je buitenplaats en een oranjerie met tropische vruchten.

  • Achtergrondinformatie voor de leerkracht

    Theekoepels

    Wanneer je over de Vecht vaart, kun je  veel theekoepels zien. Ze liggen bijna altijd langs het water of de weg. Als je als bewoner in je theekoepel zat, kon je goed zien wat er allemaal gebeurde en wie er voorbijkwam. En iedereen zag jou ook!
    De theekoepels zelf zijn een teken van rijkdom. Thee was in die tijd duur. Voor de beste thee werd wel 100 gulden per pond neergelegd. Dat was toen enorm veel geld!

    Het huis en de tuin

    De eigenaren van buitenplaatsen lieten hun huizen bouwen door de bekende architecten en hun tuinen aanleggen door tuinontwerpers. Groot, groter, grootst, was wat telde. Beroemde architecten waren Philip Vingboons en Jacob van Campen.

    Interieur

    De interieurs van de buitenplaatsen werden voorzien van alle luxe en de laatste mode. De huizen stonden vol prachtige en kostbare meubels, schilderijen, klokken, tapijten en kunstvoorwerpen. Ook op plafondschilderingen, sierlijk stucwerk en behang werd niet bezuinigd. Buitenplaats Oud Amelisweerd in Bunnik heeft heel kostbaar en prachtig Chinees behang.

Kasteel Loenersloot

Tijd om zelf op onderzoek uit te gaan naar de buitenplaats die jullie gaan bezoeken. Wat kunnen jullie allemaal te weten komen over Loenersloot?

Klik hier om onderstaande kaart te bekijken.

  • Waar ligt Kasteel Loenersloot?
    • Kunnen jullie Kasteel Loenersloot vinden op de kaart?
    • Wat valt jullie op aan de ligging van Loenersloot (en de meeste andere buitenplaatsen in de buurt)?
  • Aan de slag!

    We gaan nu op onderzoek uit naar Kasteel Loenersloot

    Zoek informatie

    1. Maak groepjes van 3 personen.
    2. Google op de naam van je buitenplaats: Loenersloot.
    3. Schrijf de informatie op die jij belangrijk vindt, bijvoorbeeld over: 
    • de architectuur en inrichting van het huis
    • de tuinen
    • de bewoners door de eeuwen heen
    • de huidige functie
    • andere bijzonderheden

    Verwerk de informatie:

    1. Maak een tekening of plattegrond van het buitenhuis (incl. tuin) in het midden van groot wit vel (liefst A3) en schrijf er alles omheen wat je aan informatie vindt over Loenersloot.
    2. Zet de informatie op een logische plek op de tekening.
    3. Maak er een mooi kunstwerk van, zoals kunstenaar Jan Rothuizen dat doet: zachte atlas. Zie hieronder voor een afbeelding van zo’n atlas

    Tip!

    • Maak een taakverdeling. Laat één iemand tekenen, iemand zoeken en iemand de informatie op een goede manier op het vel schrijven. Zo zit niemand elkaar in de weg!
  • Terugkoppeling

    Steek je vinger op als je groepje informatie heeft gevonden over:

    • de bewoners
    • het uiterlijk van het woonhuis of tuin
    • de huidige functie

    Heeft iemand informatie gevonden over:

    • het personeel
    • het uiterlijk van de dienstvertrekken
    • omliggende boerderijen of andere huizen die diensten leverden aan de buitenplaats

    Hoe zou het komen dat je wel snel informatie kunt vinden over het leven van vroeger van rijke mensen, maar dat het moeilijk is om erachter te komen hoe gewone mensen vroeger leefden?

  • Achtergrondinformatie voor de leerkracht

    Kasteel Loenersloot werd gebouwd langs de Angstel, daar waar de Lonoracala (Loenerlaak) uitmondde in de Angstel. De Loenerlaak verlandde en werd een sloot: Loenersloot. Het kasteel domineert sinds ongeveer 1250 het dorp Loenersloot en de omgeving. Begonnen met alleen een donjon (toren), is in de loop van de eeuwen veel aan- en bijgebouwd, maar ook veel afgebroken. Vanaf de 17e eeuw werd het kasteel geleidelijk omgevormd tot een buitenplaats, met bijbehorende (moes)tuinen en boomgaarden. Eind 18e eeuw wordt ten noorden van het kasteel een park aangelegd.

    Kasteel Loenersloot is steeds verder ingeklemd geraakt tussen grote infrastructurele werken: het Amsterdam-Rijnkanaal, het spoor, de N201 en de A2. Het kasteel en zijn bewoners belandden op een soort eiland en raakten geïsoleerd van de omgeving. De wereld om het kasteel draaide steeds sneller terwijl de tijd op het kasteel leek stil te staan. Tot de huidige bezittingen van Kasteel Loenersloot behoren verschillende (woon)boerderijen, een koetshuis en een brugwachterswoning, maar ook zo’n 60 hectare grasland.

    Het kasteel heeft in de loop van de eeuwen veel illustere bewoners gehad. Een kleurrijk figuur was Splinter van Loenersloot, die het in 1373 zo bont maakte dat bisschop van Utrecht besloot het kasteel te belegeren. Het kasteel heeft de belegering overleefd en Splinter moest even een toontje lager zingen.

    Ook de laatste bewoner, barones Magdalena was een bijzonder persoon. Dorpsbewoners zagen haar regelmatig in de bus stappen of kwamen haar tegen bij de bakker, waar zij vond dat zij als eerste bediend moest worden. Wars van moderne fratsen en mede door haar eigenzinnigheid heeft zij ervoor gezorgd dat de bijzondere sfeer op het kasteelterrein is bewaard gebleven. De barones bewoonde slechts enkele kamers. Erg aangenaam was het er niet. In de winter werd het huis zo koud, dat de barones rondjes op de fiets door het huis maakte om op te warmen.

WIE vindt WAT?

Of een plek zoals de buitenplaats Loenersloot blijft bestaan, bepalen wij met elkaar. Dat is een ingewikkelde kwestie, omdat iedereen daar anders over denkt en voelt.

Wat je denkt of voelt hangt af van je situatie.

  • Zoveel mensen, zoveel meningen

    Stel je voor dat de gemeente besluit om het terrein van Kasteel Loenersloot te verkopen, zodat er huizen gebouwd kunnen worden, dan zullen er verschillende groepen zijn die iets van die plannen vinden.

    Hieronder staan verschillende groepen genoemd. Wie van hen zou het het meest eens zijn met de gemeente?

    • Zet de groepen op volgorde  Bedenk tegelijkertijd waarom je een bepaalde groep een bepaalde plek in de volgorde geeft.

    De groepen

    1. Projectontwikkelaars
    2. Cultuurhaters
    3. Inwoners van Barcelona
    4. Vrijwilligers van Kasteel Loenersloot
    5. Caféhouders
    6. Huizenzoekers
    7. Hobbywandelaars
    8. Leden van de historische vereniging

    Hulpvragen

    • Wie heeft er wat aan? En wie niets?
    • Welke emoties roept Loenersloot bij hun op?
    • Voor wie is het een belangrijke plek?
De volgende les gaan jullie op bezoek bij Kasteel Loenersloot