De pedagogiek van Reggio Emilia
In Reggio Emilia zijn aan elke school en elk kindercentrum een kunstenaar en een pedagoog verbonden. In deze Noord-Italiaanse stad werkt men al 70 jaar op basis van een pedagogische methode die eerder gericht is op luisteren naar kinderen dan tegen hen spreken.
Kinderen zijn via communicatie gericht op het onderzoeken van de wereld om hen heen. Ze drukken zich uit in gesproken en geschreven taal, maar ook via mimiek, geluid, beweging, dans, drama en muziek. Al deze vormen van communicatie zijn van belang, omdat elke vorm zijn eigen zeggingskracht en mogelijkheden heeft.
Een van de ideeën van Reggio Emilia is dat kinderen elkaars ‘eerste pedagoog’ zijn. Volwassenen ziet men als ’tweede pedagoog’ en de omgeving als ‘derde pedagoog’. De omgeving wordt zo ingericht dat deze de creativiteit die ieder kind van nature bezit, stimuleert. Daarbij is er aandacht voor de architectuur, inrichting, lichtval en de kleurkeuze van meubels en materialen in klassen en kinderateliers.
Kinderen werken in kleine groepjes, waarin de kans op onderlinge uitwisseling optimaal is. Als vanzelf leren ze van elkaar, over elkaar, over zichzelf en over de wereld.
Een deel van het lesprogramma is gepland en een deel is open. Dit zogenoemde projectwerken is opgebouwd rondom onderwerpen die de kinderen bezighouden. Daarnaast is er altijd ruimte voor onverwachte gebeurtenissen die aandacht vragen.
Belangrijk onderdeel van deze manier van werken is het observeren, analyseren en documenteren van het onderzoeksproces van de kinderen. Van alle kinderen zijn er foto’s, video’s, teksten en werkstukken. Voor hen dient dit materiaal als inspiratiebron, terwijl ouders en leerkrachten zo zien waar de kinderen mee bezig zijn.
Belangrijk onderdeel van deze manier van werken is het observeren, analyseren en documenteren van het onderzoeksproces van de kinderen.
Over Reggio Emilia in de praktijk lees je in De honderd talen van kinderen, een bundel praktijkverhalen en interviews met de werkers in Reggio Emilia. Of kijk op de website Toeval gezocht.
Wat mij aanspreekt is dat het onderzoeksproces van het kind centraal staat en niet het resultaat. Het is daarom belangrijk dat je bewust bent van dit proces en dit probeert vast te leggen.Anneke Wijn
