Kaarten in alle soorten en maten

Lesdoelen
- De leerlingen bekijken kaarten en atlassen ter voorbereiding op het kijken naar de omgeving.
- De leerlingen ontdekken dat kaarten vroeger ware kunstwerken waren.
- De leerlingen weten dat ook tegenwoordig nog kunstenaars hun omgeving in beeld brengen.
Benodigdheden
- Papieren atlas
Voorbereiding
- Neem de les door.

Topografie

Bij topografie bestudeer je de precieze ligging van gebieden, plaatsen, rivieren, bergen, enzovoort.

Google Maps!
- Wie weet hoe je kunt opzoeken waar de school ligt of waar je woont?
- Open Google Maps en kies als locatie de school.
- Kan iemand aanwijzen waar hij of zij denkt dat hij woont. Kunnen ze zich oriënteren?

Atlassen

Bij aardrijkskunde en geschiedenis is topografie heel belangrijk. Om bijvoorbeeld erachter te komen waarom een kasteel of stad op een bepaalde plek is gebouwd, moet je wel eerst weten hoe die plek eruitziet!

Om de topografie te bestuderen gebruik je kaarten of atlassen. Die heb je in alle soorten en maten. Op papier, of digitaal. Van nu, of van vroeger.

Topotijdreis
- Ga naar www.topotijdreis.nl en selecteer je eigen woonplaats. Met de tijdbalk links kun je terug tot 1815.
- Hoe zag jouw gemeente er in die tijd uit? Kan je de vorm omschrijven? Wat ligt er allemaal in de buurt?
- Als je in de tijdbalk naar 1900 gaat, en dan weer naar de tijd van nu. Wat is er allemaal veranderd?

Joan Blaeu

In de 17e eeuw was er een beroemde Nederlandse kaartenmaker, Joan Blaeu, die belangrijke plaatsen in Nederland in een atlas vastlegde. En die kaarten zagen er best bijzonder uit!

Het maken van kaarten was toen heel duur, omdat de kaarten door kunstenaars werden versierd.

Bespreek samen!
- Bekijk samen de kaart van Joan Blaeu. Wat zie je allemaal op deze kaart? Wat valt je op?
- Wat zijn de overeenkomsten met de kaarten van nu? En wat zijn de verschillen?
- Wat heb je liever: kaarten van toen, of kaarten van nu?
  - Als je op reis gaat?
  - Om op te hangen in je kamer?
  - …

Ook vóór Joan Blaeu werden al (wereld)kaarten gemaakt. Omdat kaartenmakers nog niet veel reisden wisten ze vaak niet hoe een andere plek eruit zag. Daarom verzonnen ze vaak zelf hoe dieren en mensen aan de andere kant van de wereld eruit zagen of tekenden ze zeemonsters op de kaarten.

Kunstzinnige kaarten van nu

Ook vandaag de dag zijn er nog kunstenaars die met fantasie hun omgeving in kaart brengen. In de zogeheten Zachte Atlas van Amsterdam van Jan Rothuizen laat hij zijn blik op de stad zien naar aanleiding van eigen ervaringen en herinneringen.

Jan Rothuizen

Volgende les!

In de volgende les krijgen jullie een ‘zachte atlas’ van jullie eigen omgeving te zien, gemaakt door kunstenares Marijke van Rijnsoever.