Zachte atlas maken - Kunst Centraal

Lesdoelen
- De leerlingen verkennen hun eigen bekende omgeving en verbeelden dit in een zachte atlas
- Leerlingen werken samen in groepjes aan hun zachte atlas
- Leerlingen maken kennis met de manier waarop je als kunstenaar een kaart van je omgeving kunt maken.
Benodigdheden en voorbereiding
Voorbereiding
- Neem eerst deze hele les door zodat je weet hoe je de kinderen kunt inspireren in het maken van de illustraties en tekstjes
- Maak groepjes van ongeveer 4 leerlingen
- Bekijk van tevoren hoe je het A4 papier in 8 vakjes vouwt. Zie foto lesmateriaal.
- Print voldoende plattegronden op A3 formaat. 1 per groepje en een paar reserve.
  - Wil je meer een ingezoomd gebied van je school? Print dat via open street map zelf een plattegrond.
    
    zoom in bij het gebied dat je wil printen
    
    maak een printscreen en knip eventueel bij
    
    plak en vergroot deze in Word en print op A3
Benodigdheden:
- werkblad uit de vorige les
- de plattegrond op A3 formaat van de gemeente.
- A4 papier
- tekenspullen [kleurpotloden, gekleurde stiften, zwarte stiften voor de lijnen.
- scharen en pritt stiften
- de grote zachte atlas die jullie hebben ontvangen als inspiratie
Plattegrond Groenekan

Plattegrond De Bilt

Plattegrond Bilthoven

Plattegrond Maartensdijk

Plattegrond Westbroek
Lesopbouw volgens creatief proces
- Oriënteren
- - de gastles en een terugblik hierop
  - het werkblad met voor leerlingen bijzondere plekken
  - inspiratie van de kunstenaarskaart van Caroline Cracco
  - inspiratie van de kunstenaars kaarten uit les 1
- Onderzoeken
  - leerlingen gaan in een groepje verder met het zoeken naar, voor hen, bijzondere plekken in hun omgeving
  - leerlingen maken een illustratie en korte tekstjes van die plekken
- Uitvoeren
  - leerlingen gaan in hun groepje de tekeningen uitknippen en op de kaart van de omgeving plakken. Ze overleggen en onderzoeken samen welke tekening waar moet komen.
  - leerlingen voegen extra tekeningen en teksten toe
- Reflecteren
  - presenteer per groepje de kaarten
  - gebruik de reflectie vragen in het lesmateriaal

Het regionaal Historisch centrum Vecht en Venen

Terugblik

In de vorige les kwam er iemand van het archief in de klas. Jullie hebben samen onderzocht hoe dingen bewaard worden in het archief en waarom mensen deze dingen willen bewaren.

Wat vonden jullie van de gastles?
Ben je iets bijzonders te weten gekomen over jouw omgeving?
Wat voor soort tekening zou je daarvan kunnen maken?

Bijzondere plekken in de buurt tekenen

In deze les ga je verder met het zoeken naar bijzondere plekken in je omgeving. Jullie maken een kleine tekening van die plek en schrijven een kort tekstje. Zo’n tekening heet een illustratie. Vervolgens gaan jullie in een groepje de illustraties bij elkaar brengen en een eigen zachte atlas maken. Een zachte atlas is een kaart gemaakt door een kunstenaar.

Jullie kunnen inspiratie halen uit;

De zachte atlassen van de kunstenaars uit les 1 en de kaart van Caroline Cracco
De door jullie gevonden bijzondere plekken

Pak je werkblad uit de vorige les erbij

Maak op je werkblad extra notities als je nog inspiratie krijgt voor nieuwe bijzondere plekken die op de zachte atlas mogen komen.

Welke plekken hebben jullie op het werkblad opgeschreven of getekend?
Zijn er plekken die meerdere keren voorbij komen?
Welke plek vind je bijzonder?
Werkblad niet gemaakt. Bespreek dan samen en noteer op een kladblaadje
Wat vind jij een belangrijke plek in je woonplaats?
Waarom? (bijvoorbeeld: Waar kom je vaak of graag? Een gebouw dat je opvalt op straat? Of iets dat je vanuit het klaslokaal kunt zien?)
Is dit een plek die voor jou belangrijk is of ook voor anderen?
Is er iemand in je familie waarvan je weet dat die vaak op een bepaalde plek komt?
Wat hoor ruik of zie je op die plek?

Bijvoorbeeld;
- Je woont vlakbij de bakker, daar ruik je altijd heerlijk vers brood en koekjes
- Je zit op scouting en wil het logo van jouw club op de kaart hebben

Bekijk nu goed de zachte atlas van Caroline Cracco

Hij hangt bij jullie in de klas maar je kan hem ook op het digibord zien.

Welke plekken herken je op de zachte atlas van Caroline?
Zijn er plekken op de zachte atlas te zien die een van jullie ook op zijn werkblad had geschreven?
Wat vind je een mooie tekening op de zachte atlas van Caroline?
Welke illustratie vind je bijzonder?
Bekijk ook goed hoe Caroline water, gras, teksten, wegen, bomen enzovoort heeft getekend
Weet je nog een bijzondere plek uit de gastles van Suzanne?

Gebruik de zachte atlas van Caroline als inspiratiebron voor jullie illustraties en teksten.

Illustraties maken en tekstjes schrijven

Ga in de groepjes zitten
Vouw het A4 papier in 8 vakjes
Maak een simpele illustratie van een van de plekken die je hebt genoteerd
Schrijf er een zinnetje bij
Probeer nog extra bijzondere plekken te bedenken. Maak hiervan ook een illustratie met tekstje

Bekijk hier voorbeeld 1
Jij voetbalt erg graag
- Teken een doel of een voetbal
- Schrijf erbij >Op het veldje voetbal ik graag met mijn vrienden.
  - of > mijn club heet …. en ik ben keeper
  - of > in onze voetbalkantine ruikt het altijd naar frietjes. Die mogen we soms eten na een wedstijd.
Voorbeeld 2
In het landschap om je heen zie je wel eens een gebedshuis. Denk aan een kerk of moskee.
- maak een simpele tekening van het gebedshuis wat jij wel eens ziet of bezoekt.
  - Schrijf erbij > ik bezoek wel eens een gebedshuis (de moskee/kerk/…)
  - Of > ik vind een gebedshuis (moskee/kerk/…) een bijzondere plek omdat …
  - Of > in de moskee/kerk/… hoor ik ….
Voorbeeld 3
Je gaat wel eens naar de bakker of supermarkt voor je ouders.
- Teken een brood, croissantje, pide, fruit of het logo van een supermarkt
  - Schrijf erbij > als ik ’s ochtends langs de bakker fiets ruikt het altijd naar koekjes en brood. Dat vind ik heerlijk!
  - Of > ik ga wel eens mee boodschappen doen. Dan doe stiekem soms iets lekkers in het karretje.

Wat is er ontdekt?

Bekijk met elkaar wat jullie hebben getekend en geschreven. Hoe was het om op deze manier naar bijzondere plekken te zoeken?

De zachte atlas maken van jouw buurt (20 min)

Nu gaan jullie in je groepje een eigen zachte atlas maken van de buurt. Hiervoor gebruiken jullie de illustraties en korte teksten die je hebt gemaakt. Van de leerkracht krijg je op een A3 vel de plattegrond van jullie gemeente.

Bekijk eerst eens dit filmpje.

Volg erna de stappen die zijn beschreven onderaan het filmpje.

Knip de illustraties en de tekstjes uit.
Bepaal samen welke illustratie waar hoort. Schuif en probeer uit.
Trek een aantal lijnen van de kaart over met een zwarte stift of pen.
Zijn jullie het eens over waar de illustraties en tekstjes moeten komen? Plak ze op.
Moet er nog iets bij vind je? Maak dan een extra illustratie of tekst. Plak, teken of schrijf die op jullie kaart erbij.
Vergeet ook niet om gras, bomen, water te tekenen.

Gebruik je creativiteit en fantasie. Niks is fout want het is jullie eigen unieke ontwerp van een zachte atlas!

Optioneel: Oefening om meer teksten te bedenken.
Bekijk de plattegrond en kies een plek waar je iets hebt ontdekt. Hou die plek in gedachten. Beantwoord de volgende vragen. Schrijf de antwoorden in korte zinnen of steekwoorden op.
- Waar is deze plek?
- Stel je voor dat je daar bent. Wat zie je?
- Noem eens drie details die je daar opvallen.
- Noem een paar kleuren.
- Waar is het? Buiten, binnen, bos, straat, …
- Wat hoor je?
- Hoe ruikt het daar?
- Hoe voelt het op deze plek?
- Wat denk je op deze plek?
- Welk(e) woord(en) zou je aan deze plek willen geven?
Bekijk alles wat je hebt opgeschreven. Maak met deze woorden en zinnen een nieuwe tekst. Je hoeft niet alle woorden te gebruiken. Er is geen goed of fout.

Presenteer jullie zachte atlas aan de klas

Laat per groepje de zachte atlas zien aan de klas (10 min)

Hoe ging de samenwerking in het groepje?
Welke plekken hebben jullie gekozen en waarom?
Hoe vond je het om een zachte atlas te maken?
Waar ben je het meeste trots op?

Ben je trots op hoe jullie hebben samengewerkt?

Ben je trots op hoe je hebt getekend?

Ben je trots op de ontdekkingen van je groepje?

Hang al jullie zachte atlassen op in de klas en maak er een tentoonstelling van!