Begraven in een heuvel - Kunst Centraal

Lesdoel

In deze les duiken de leerlingen dieper in op het ontstaan van grafheuvels en de aanwezigheid hiervan in hun eigen omgeving. Ze kunnen vertellen hoe grafheuvels zijn ontstaan en waar ze voor werden gebruikt.

Wat voor heuvel?

In de vorige les hebben jullie een kaart van Lya gekregen met voorop een foto van een grafheuvel.

Hadden jullie al eens eerder over een grafheuvel gehoord? Weet iemand ook wat een grafheuvel precies is?
Heb je wel eens een grafheuvel in het echt gezien? Waar?
Weet je of er bij jullie in de buurt grafheuvels zijn?

Hieronder zie je stippen staan op de plekken waar nog grafheuvels zijn. Ook aan de kust waren vroeger grafheuvels, maar deze bestaan niet meer. Hoe komt dat denk je?

Begraven in de grond

De mensen in de prehistorie bouwden grafheuvels om mensen te begraven. Maar hoe kun je een grafheuvel vinden? Hoe herken je een grafheuvel en hoe weet je waar deze ligt? En wat ligt er – naast mensen – nog meer begraven onder de grond?

Bekijk de eerste 4.10 minuten van de aflevering van Het Klokhuis en beantwoord de vragen.

Bekijk de Klokhuis aflevering over grafheuvels (zet stop na 4.10 min)

Wat is een grafheuvel precies?

Een grafheuvel is een oude begraafplaats in de vorm van een heuvel, die mensen duizenden jaren geleden maakten om iemand te begraven.
Hoe kun je een grafheuvel ontdekken/vinden?

Bijvoorbeeld door gebruik van een meet-helicopter met laserapparatuur. Die kunnen tot 5 centimeter nauwkeurig hoogteverschillen meten en in kaart brengen.

Op zo’n kaart kun je dan kleine ‘pukkeltjes’ zien. Kleine hoogteverschillen, waardoor je kunt zien dat daar (waarschijnlijk) een grafheuvel ligt.
Hoeveel grafheuvels zijn er in Nederland?

In Nederland zijn er op zijn minst 3000 grafheuvels te vinden.

In heel Europa zijn er wel miljoenen te vinden!
Wat kun je allemaal in een grafheuvel vinden?

In grafheuvels werden niet alleen mensen begraven, maar ook persoonlijke spullen, zoals versierselen, werktuigen, potten of gereedschappen.
Waarom zijn grafheuvels voor ons nu zo belangrijk?

Omdat ze een verhaal vertellen over hoe mensen vroeger leefden. Ze zijn eigenlijk een geschiedenisboek van het verleden.

Gebruiken en rituelen

Hieronder zie je hoe een grafheuvel er van binnen uitziet. We weten eigenlijk niet zo goed waarom mensen op deze manier in een heuvel begraven werden.

Waarom denk jij dat ze dit deden?

We gaan ervan uit dat er rond grafheuvels allerlei rituelen plaatsvonden. Bij begrafenissen, maar ook ter herinnering en verering van de voorouders. Zo zijn er resten van vuren en maaltijden gevonden. Maar…we weten niet precies wat mensen deden bij de heuvels.

Welke rituelen kun jij bedenken?

Wat is een ritueel?
Een ritueel is iets wat mensen doen op een bijzondere manier, bijvoorbeeld bij een feest, verjaardag, bruiloft of begrafenis. Ze doen het vaak steeds op dezelfde manier en het betekent iets belangrijks voor hen.

Redenen waarom mensen rituelen gebruiken:
- Om iets te vieren (kaarsje uitblazen verjaardag)
- Om iemand te herdenken (bloemen neerleggen bij een graf)
- Om zich verbonden te voelen met anderen (samen met je familie op zondagochtend ontbijten)
- Of omdat het hoort bij hun geloof of cultuur (gebed zeggen voor het eten)

Extra: Onderwijscanon

Meer weten over grafheuvels? Bekijk de pagina op de Canon van Nederland, met extra foto’s, filmpjes en kijkplaten.

Canon van Nederland: Grafheuvels

In de volgende les gaan jullie op bezoek bij een grafheuvel. Hier ontmoeten jullie Lya en gaan jullie haar helpen met het oplossen van haar probleem!