Introductie

30 minuten

  • Lesdoelen
    • Leerlingen maken kennis met plankton en het onderzoek dat hiernaar gedaan wordt
    • Ze leren dat er nog veel meer te onderzoeken is en denken na over nieuwe onontdekte soorten en de manieren waarop deze bewegen in de grote oceaan
    • Ze schetsen op ruitjespapier een nieuwe soort, die ze in de derde les animeren
  • Benodigdheden
    • Pen of potlood om te schrijven
    • Ruitjespapier (om Pixelplankton te tekenen)
    • Stiften of kleurpotloden

Meester Pixel

Bekijk klassikaal de introductievideo van Meester Pixel, waarin hij zich voorstelt. Ook zie je voorbeelden van het werk van Studio de Maan en vertelt hij over dit project.

Planeet Plankton

Klik hier en bekijk klassikaal het eerste deel van de klokhuis aflevering over plankton (14 minuten).

De oppervlakte van onze planeet bestaat voor 75% uit oceaan. Toch is er nog veel onbekend over plankton en de oceaan.

  • Hoe komt dat denk je? (klap open voor antwoord)

    Het is op veel plaatsen moeilijk (te diep, te ruig) om onderzoek te doen. Ook vindt niet iedereen het even belangrijk en het kost veel geld en tijd.

Doordat het zo moeilijk is om onderzoek te doen, zijn er nog veel soorten onontdekt. Ook ontstaan er nog nieuwe soorten.

Plankton kan een plant of een dier zijn (of zelfs iets daar tussen in: een mixotroof). Sommige soorten hebben lange stekels en allerlei ‘aanhangsels’. Dit zijn aanpassingen om niet te worden opgegeten (lange stekels) en om beter te kunnen drijven (aanhangsels).

Bekijk klassikaal de inspirerende video over plankton en beantwoord de vraag.

  • Stel je voor dat jij een eigen soort plankton zou bedenken, hoe zou die er dan uit zien?

Oer oud

Nog een laatste mindblowing plankton-weetje, voor we echt aan de slag gaan. Wist je dat kwalachtige planktondieren al meer dan 550 miljoen jaar geleden voorkwamen?

De vleugelslakken, zee-vlinders en zee-engelen die je in het filmpje zag zijn “pteropoden” (ptero = vleugel, pode=voet). Hun slakkenvoet is door evolutie veranderd in vleugels. Deze plankton soorten komen al meer dan 100 miljoen jaar voor op aarde. Ze waren dus tijdgenoten van de dino’s, en leven nog steeds!

In deze video leer je nog meer over pteropoden en zie je hoe hun schelpjes zijn opgebouwd uit fijne microstructuren.

Is het niet waanzinnig dat we dit weten? Die beestjes zijn niet groter dan een zandkorrel!

Pteropoden hebben in hun lange bestaan flinke klimaatverandering meegemaakt en zich telkens aangepast. Nu verandert het klimaat ook, dus onderzoekers hebben goede hoop dat veel soorten zich – net als miljoenen jaren geleden – aan kunnen passen aan de nieuwe omstandigheden. 

  • Pteropoden worden ook wel kanaries van de oceaan genoemd. Waarom zou dat zijn?

Go with the flow

Je hebt nu verschillende soorten planktondiertjes gezien, met elk verschillende vormen en eigenschappen. Ze kunnen niet tegen de stroom in zwemmen en zijn overgeleverd aan de grillen van de oceaan. Toch bewegen ze op allerlei manieren.

 

  • Heb je gezien hoe ze dat doen?
  • Welke bewegingen komen er in je op? Schrijf er 3 op.

Pixel Plankton

Het kunstwerk dat we samen gaan maken bestaat uit een virtuele oceaan met een hele verzameling nieuwe pixel wezentjes. Dit zal in oktober te zien zijn als een groot lichtkunstwerk voor iedereen op het VONK festival! Dat vindt plaats op een heel bijzondere locatie, maar daarover hoor je binnenkort meer in les 2 van dit project.

  • Maak een schets van je eigen nieuwe plankton wezen.

Neem potlood en een ruitjespapier en maak in 5 minuten een schets van het pixel beest dat in je opkomt, door vakjes in te kleuren. Let op, het aantal pixels (ruitjes) is beperkt, dus bedenk wat de belangrijkste kenmerken zijn. Heeft het een schelp, of misschien tentakels, zwemvliezen, vleugels, snorkels? Alles kan.

Let op! Bewaar je tekening en notities, want die gebruiken we in les 3 om Pixel Plankton animaties te maken.